حسابرسی داخلی Internal Audit چیست؟
حسابرسی داخلی Internal Audit چیست؟
حسابرسی داخلی یا Internal Audit فرایندی مستقل و دقیق برای ارزیابی و تضمین کارایی و سیستمهای کنترل داخلی مالی، داراییهای سازمانی، مدیریت ریسک و شرایط اقتصادی یک سازمان است. هدف حسابرسی داخلی حصول اطمینان از پیوستگی و مطابقت فعالیتها، عملیات و فرایندهای سازمانی با استانداردها، قوانین و مقرارات و کنترل موجودی سازمان است. به نوعی سیستم کنترلی است که برای مشخص شدن کیفیت هزینهها، عملیات مالی و شفافسازی وضعیت مالی و دارایی شرکتها تنظیم و اجرا میشود. در حسابرسی داخلی نقاط ضعف فرایندی سازمان مشخص میشوند تا هر چه سریعتر نسبت به رفع آن و بهبود شرایط اقدام شود.
تفاوت حسابرسی داخلی و خارجی
حسابرسی داخلی و خارجی تفاوتهای زیادی دارند. یکی از مهم ترین تفاوت این دو نوع انجام آن توسط اشخاص مختلف است. نوع داخلی توسط اشخاص داخلی سازمان و نوع خارجی توسط یک موسسه خدمات مالی انجام می شود. نوع خارجی نیز بهعنوان یکی از قوانین مهم برای حسابرسی باید توسط یک سازمان انجام گیرد.
حسابرسی داخلی الزامی نداشته و با دستور رئیس و مدیر یک سازمان برای بررسی انحرافات و تخلفات انجام میشود. یک حسابرس داخلی باید به مدیر شرکت پاسخگو باشد. حسابرسان خارجی علاوه بر پاسخ به شرکت باید به اعضای هیئت مدیره شرکت نیز پاسخهای لازم را بدهند. یکی از وظایف مهم حسابرسان خارجی که حسابرسان داخلی هم آن را انجام میدهند، انحرافات مالی در اسناد حسابداری است.
حسابرس داخلی کیست؟
به هر فردی که از سوی مدیران ارشد برای حسابرسی امور مالی داخلی شرکت و سازمان منصوب میشود، حسابرس داخلی گفته می شود. حسابرسی سازمانی از مشکلات مالی ناشی از سوءاستفاده و تقلب در امور مالی پیشگیری میکند. مسئولیت سنگینی بر عهده حسابرسان است، زیرا به اسناد مهم هر شرکت و سازمان دسترسی دارند. حسابرس داخلی مستندات مالی شرکت را ارزیابی و بررسی و مشکلاتی نظیر تقلب، کلاهبرداری، شکستن قوانین و نواقص مستندات مالی را شناسایی میکند. همچنین پیشنهادهایی جهت بهبود شرایط مالی و افزایش نقاط قوت ارائه میدهد و نقش مشاورهای در مدیریت سازمانها و کسبوکارها ایفا میکند.
اهداف و دامنه کار واحد حسابرسی داخلی
حسابرسی داخلی سیستمی است که به مدیران شرکت ها و سازمان ها کمک می کند از صحت و درستی گزارش های ارائه شده توسط حسابداران اطمینان حاصل نموده و از اشتباه و هرگونه سوء استفاده جلوگیری نمایند. حسابرسی داخلی به وسیله افراد متخصص در این زمینه صورت می گیرد و حسابرسان همه ی فعالیت های مالی مؤسسه را از ابتدا تا زمان تهیه ترازنامه و بستن حساب ها کنترل می کنند. ازآنجاکه نظارت بر امور مالی شرکت امری ضروری است حسابرسی داخلی در اغلب شرکت ها و سازمان ها نیز انجام می شود.
درواقع هدف از حسابرسی داخلی کنترل و نظارت بهتر بر فعالیت ها و امور مالی شرکت و جلوگیری از بروز اشتباهات است. حسابرسان خطاها و اشتباهات عمدی و یا سهوی حسابداران را کشف کرده و باعث آگاهی مدیران از وضعیت مالی شرکت و هزینه ها می شوند. اهداف حسابرسی داخلی باتوجه به فعالیت شرکت ها و خدماتی که ارائه می دهند متفاوت هست.
از مهم ترین اهداف حسابرسی داخلی می توان به نظارت بهتر بر عملکرد سازمان، حفظ دارایی های شرکت، صحت و سقم گزارش های مالی ارائه شده و شناسایی مواردی که باعث ازبین رفتن منابع مالی شرکت می شوند، اشاره کرد. همان گونه که وظیفهی حسابرس کنترل و نظارت بر فعالیت های مالی انجام شده توسط حسابدار است و حسابرس داخلی باید در امور حسابداری نیز تخصص داشته و بتواند فعالیت های حسابداری را انجام دهد. همچنین حسابرس داخلی باید بتواند علاوه بر کشف اشتباهات، رویدادها و عملیات مالی مختلف را بررسی و تحلیل کرده و اقدام به برنامه ریزی و حل مشکلات و مسائل نماید.
وظایف حسابرس داخلی
مدیران شرکت ها با انجام فعالیت حسابرسی از تقلب و اشتباهات در کسب و کار جلوگیری می کنند. حسابرسی از شاخه های دانش حسابداری است و فردی که به امور و اصول حسابرسی مسلط باشد می تواند به انجام حسابرسی داخلی بپردازد. حسابرس داخلی از میان پرسنل سازمان انتخاب شده و یا می تواند فردی خارج از سازمان و از طریق شرکت حسابداری جهت انجام این کار در شرکت مشغول به فعالیت باشد. به طور کلی حسابرس داخلی شخصی حقیقی یا حقوقی است که به اصول حسابرسی مسلط بوده و برای مدتی به استخدام سازمان درمی آید. حسابرس داخلی با مدیر سازمان یا شرکت در ارتباط بوده و ضمن دریافت همه ی اطلاعات مالی شرکت آن ها را بررسی کرده تا مانع از تقلب و اشتباهات شود و گزارش های مالی و حسابرسی لازم را به مدیران ارائه می دهد.
برخی از وظایف حسابرس داخلی عبارت اند از:
کنترل و نظارت بر قراردادها در سازمان
نظارت و کنترل بر فعالیت های حسابداری
کنترل و ارزیابی صورت های مالی سازمان ها
تجزیه و تحلیل صورت های مالی
کنترل و نظارت بر صحت اطلاعات مالی دریافتی در بخش های مختلف سازمان
کنترل صحت و اجرای اسناد مالی
بررسی منابع مالی
مطابقت گزارش های مالی ارائه شده با اسناد و مدارک موجود در سازمان
کنترل و نظارت بر هزینه های سازمان
نظارت بر اجرای قوانین استخدامی سازمان
مطابقت پرداخت های سازمان با پیشرفت آن
انواع حسابرسی داخلی
حسابرسی مالی: بررسی و ارزیابی صحت و انطباق گزارشهای مالی و حسابداری سازمان
حسابرسی انطباقی: اطمینان از رعایت قوانین، مقررات، سیاستها و دستورالعملهای داخلی و خارجی در کاهش ریسکهای قانونی و جلوگیری از جریمهها و مشکلات حقوقی
حسابرسی عملیاتی: ارزیابی کارایی و اثربخشی فرایندهای عملیاتی سازمان جهت شناسایی فرصتهای بهبود و بهینهسازی عملکرد عملیاتی در افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها
حسابرسی اجرایی: بررسی پروژههای اصلی شرکت در امور قراردادها و جزئیات صورتحساب پیمانکاران
حسابرسی سیستمهای اطلاعاتی: بررسی امنیت، صحت و کارایی سیستمهای فناوری اطلاعات در کاهش خطرات سایبری، افزایش کارایی سیستمها و اطمینان از یکپارچگی و محرمانگی دادهها
حسابرسی یکپارچه: ترکیب ارزیابی مالی و کنترلی با ارزیابی فناوری اطلاعات سیستمها و زیرساختهای پشتیبانی
حسابرسی ویژه: در مواقع ضروری و جهت اطمینان از صحت تمامی فعالیتهای مالی شرکت جهت شناسایی یا پیشگیری از هرگونه تخلف و سوءاستفاده
مهارتهای لازم برای جایگاه شغلی حسابرس داخلی
حسابرسی یکی از جایگاههای شغلی مهم و مؤثر در مدیریت سازمانها به شمار میرود. حسابرسان علاوه بر ویژگیهای فردی نظیر روابط عمومی بالا، جدیت و دقت، حفظ بیطرفی و تواناییهای مدیریتی، باید مهارتهای حرفهای بالایی نیز داشته باشند. در ادامه مهارتهای ضروری برای یک حسابرس داخلی به اختصار آورده شده است.
مدرک تحصیلی یا مهارتی مرتبط با حسابرسی، حسابداری و مدیریت مالی
تسلط بر برنامههای کاربردی و نرم افزارهای مالی و حسابداری
آشنایی با اصول کلی حسابرسی و قوانین حسابرسی داخلی
آشنایی با شیوه انجام حسابرسی در حوزههای صنعتی، تولیدی، خدماتی و …
تسلط بر حسابداری پیشرفته و اشراف کامل بر جزئیات قوانین حسابداری
آشنایی با حسابرسی شعب و حسابرسی شرکتهای بازرگانی
تسلط بر نحوه محاسبه و قیمتگذاریها
تسلط بر قوانین بودجهبندی و نحوه برنامهریزی مدیریتی بودجه
مراحل انجام حسابرسی داخلی
با توجه به تنوع عملکردی و اندازه سازمانها و کسبوکارها مراحل حسابرسی نیز ممکن است متفاوت باشند اما در کل مراحل زیر طی انجام حسابرسی داخلی انجام میشوند:
تعیین اهداف حسابرسی: نیاز سازمان، مسائل مالی و عملیاتی، مدیریت ریسک و نوع فعالیت سازمان در تعیین اهداف حسابرسی سازمان مؤثر هستند.
برنامهریزی حسابرسی: برنامهریزی حسابرسی شامل زمانبندی، منابع موردنیاز، تفکیک مسئولیتهای افراد و فعالیتهای مورد نیاز در هر مرحله است.
ارزیابی ریسک و کنترل داخلی: ریسکها و موارد کنترلی سازمان در این مرحله مشخص میشوند تا نقاط ضعف عملکرد مالی سازمان شناسایی و اقدامات لازم برای تقویت و بهبود آنها اندیشیده شوند.
جمعآوری اطلاعات: مستندات، فرمها، گزارشها و اطلاعات دیگری که برای انجام حسابرسی لازم هستند در این مرحله جمعآوری میشوند.
تحلیل و ارزیابی: تمامی مستندات و اطلاعات توسط حسابرسان آنالیز میشوند تا مشکلات و نقاط ضعف و نقاط قابل بهبود شناسایی شوند.
ارائه گزارش: نتایج، پیشنهادات و توصیههای حسابرسان به مدیران ارشد سازمان به صورت گزارش ارائه میشود.
پیگیری و اجرای پیشنهادها: حسابرسان پیگیری پیشنهادهای خود برای بهبود شرایط و حل مشکلات را انجام میدهند.
تفاوت حسابرسی داخلی با حسابرسی مستقل
حسابرسی داخلی و حسابرسی مستقل شباهتهایی با هم دارند اما نتایج آنها به کلی متفاوت است.
حسابرسی داخلی سازمان توسط حسابرسان استخدامشده از سوی سازمان یا به شکل برونسپاری انجام میشود اما حسابرسی مستقل از سوی بازرسان و حسابرسان مستقل از سازمان انجام میشود.
تعیین اهداف و ریسکهای آن هدف حسابرسی داخلی به عنوان یک فرایند درونسازمانی است اما حسابرسی مستقل به منظور بررسی تحریفها، نواقص و مغایرتها انجام میشود.
حسابرسی داخلی سازمان به شکل مستمر انجام میشود اما حسابرسی مستقل در دورههای ۶ ماهه و یک ساله و از سوی سازمان حسابرسی انجام میشود.
گزارش حسابرسی برای مدیران سازمان است اما گزارش حسابرسی مستقل به دست سهامداران و ذینفعان سازمان میرسد.
گزارش حسابرسی داخلی تنها در داخل سازمان منتشر میشود اما حسابرسی مستقل گزارش خود را به سهامداران عام ارائه میکند.
حسابرسی داخلی امری اختیاری است اما حسابرسی مستقل اجباری و الزامی است.
بیشتر بخوانید:
خرید کتاب دست دوم حسابداری
خرید کتاب های حسابداری پیام نور
خرید کتابهای حسابداری مدرسان شریف
__________________________________________________________________________________________________
مطالب پیشنهادی:
| |