معرفی رشته شیمی پلیمر

دسته بندی :

تاریخ درج :

حجم فایل :

معرفی رشته شیمی پلیمر

شیمی پلیمر چیست؟
شیمی پلیمر (Polymer Chemistry) یا شیمی ماکرو مولکول ها (Macromolecular Chemistry) گرایشی از علم شیمی محسوب می شود که در مورد خواص فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی درشت‌ مولکول ‌ها یا همان پلیمر ها (بسپار) و روش ساخت آنها مطالعه و بررسی می کند. به دلیل ویژگی های جالب و منحصر به فرد بسپار ها، این مواد در صنایع مختلفی از جمله ساختمان سازی، خودرو سازی، نفت، پلاستیک، پزشکی و … مورد استفاده قرار می گیرند.

پلیمر چیست؟
رشته شیمی پلیمر به تحقیق و بررسی ترکیبات درشت مولکول‌ یا ماکروملکول (macromolecule) می پردازد. واژه پليمر (Polymer) از كلمات يونانی پلی (Poly) به معنی بسيار و مر (Meros) به معنی قطعه، قسمت يا پاره گرفته شده است.
اين واژه به مولكول های بسيار بزرگی گفته می شود كه از تعداد زیادی واحد تکرار شونده که دارای اتصالات داخلی اند ساخته شده است. به بیان ديگر می توان گفت كه بسپار مولكول بزرگی می باشد كه از تعداد زيادی مولكول های كوچك تر (تکپار یا مونومر) تشکیل شده است. تعدادی از بسپار ها فقط از یک نوع واحد تکرار شونده تشکیل ‌شده ‌اند (جور بسپار)، و تعدادی دیگر از چند مدل واحد تکرار شونده ساخته می شوند (هم بسپار).
بسپار ها را می توان به دو دسته بسپار های طبیعی (مانند پروتئین، پشم، ابریشم، کاغذ، چوب، کائوچو و …) و بسپار های مصنوعی (مانند پلاستیک، نایلون، چسب، ریون، شیشه، ظروف ملامین، چینی و …) تقسیم کرد. پلیمر مصنوعی‌ را می توان از مواد نفتی‌ ساخت‌.
پلیمر ها نقش اساسی و حیاتی در زندگی انسان ایفا می کنند. از جمله مهمترین پلیمر های مورد استفاده می ‌توان به پلی آمید ها یا نایلون (جهت تهیه طناب، تسمه، الیاف، لباس، پلاستیک صنعتی، وسایل الکتریکی و … کاربرد دارد)، پلی اتیلن ها (در صنایع بسته بندی، کیسه یا پوشش پلاستیکی، بسته‌ بندی غذاهای منجمد، الیاف پارچه بافتنی، پرده، عایق، سیم، کابل، بطری و … کاربرد دارند)، پلی استر ها (به صورت الیاف در پوشاک، نخ لاستیک، و همچنین به شکل صفحه در تهیه نوار ها و فیلم ها بکار می‌ رود) و یا پلی استیرل ها (در وسایل مختلف خانگی، نوری، مبلمان، اسباب بازی، مواد اسفنجی، رزین های تبادل یونی و … کاربرد دارند) اشاره کرد.

شیمی پلیمر چه کاربردهایی دارد؟
تنوع خواص پلیمرهای مختلف، کاربرد آنها را چندبرابر کرده است، بااین‌حال کاربرد شیمی پلیمر را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم نمود. کالاهای پلیمری که تولید سالانه آنها را میلیون‌ها تن تخمین می‌زنند و در زندگی روزمره همه‌جا حضور دارند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به پلی‌اتیلن، پلی‌استایرن یا پلی‌وینیل‌کلراید (PVC) و یا پلی نفتالین سولفونات اشاره کرد. این پلیمرها اهمیت اقتصادی قابل‌توجهی دارند. پلیمرهای فنی را برای به‌دست‌آوردن خواص مکانیکی که تقویت می‌شوند طراحی می‌کنند که باهدف جایگزینی مواد سنتی مانند فلزات یا سرامیک هستند. پلی‌آمیدها یا پلی استال‌ها نمونه‌های خوبی از این گروه هستند. پلیمرهای کاربردی که برای کاربردهای خاص و با عملکرد ویژه توسعه یافتند، به‌عنوان‌مثال پلیمرهای حساس به تحریک مانند الکتریکی (پلیمرهای رسانا)، حرارتی (حساس به حرارت) یا حساس به نور (UV) است.

گرایش شیمی پلیمر برای چه کسانی مناسب است؟
شيمي پليمر، يكي از جديدترين گرایش های شیمی است كه در سال هاي گذشته به آن توجه بسیار زيادی شده است. دانشجویان گرایش شیمی پلیمر بايد حتما به علم شيمی، آزمایشگاه، کارهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی علاقمند باشند. این افراد بایستی صبور، دقیق و با پشتکار باشند. علاوه بر آن، این دانشجویان باید تسلط خوبی بر روی علوم شیمی و زبان انگلیسی داشته باشد.

دروس دانشگاهی رشته شیمی پلیمر
دروس دانشگاهی رشته شیمی پلیمر در مقطع ارشد
    تعداد کل واحدهای دوره کارشناسی ارشد شیمی پلیمر ۲۸ واحد.
    دروس الزامی تخصصی گرایش شیمی پلیمر ۹ واحد است که عبارتند از شیمی و سینتیک پلیمریزاسیون، شناسایی و تکنولوژی پلیمر ۱ و شناسایی مواد پلیمری.
    موضوع مخصوص گرایش (آماده سازی دانشجویان برای اجرای برنامه های پژوهشی مربوط به پایان نامه) ۳ واحد.
    دروس انتخابی ۹ واحد. از جمله دروس تخصصی اختیاری مورد تدریس (به پیشنهاد استاد راهنما و تایید گروه آموزشی) در دوره ارشد شیمی پلیمر می توان به مبانی پلیمر، پلیمر هاي طبیعی، شیمی و تکنولوژی پوشش و چسب، شیمی فیزیک پلیمر ۱، ارتباط ساختار و خواص پلیمر، سنتز پلیمر ۱، تکنولوژی پلیمر ها، بازیابی پلیمر ها و تخریب و پایداری پلیمر اشاره کرد.
    سمينار ۱ واحد.
    پایان نامه ۶ واحد.
دروس دانشگاهی رشته شیمی پلیمر در مقطع دکتری
    تعداد کل واحدهای دوره دکتری ۳۶ واحد.
    دروس جبرانی در صورتی ارائه می شوند که دانشجوی دکتری این دروس را در دوره کارشناسی ارشد نگذرانده باشد. این دروس عبارتند از شیمی و سینتیک پلیمریزاسیون و شناسایی مواد پلیمری.
    دروس الزامی تخصصی گرایش شیمی پلیمر ۹ واحد است که عبارتند از شیمی فیزیک پیشرفته پلیمر ها، سنتز و سینتیک پیشرفته پلیمر ها و فناوری های پیشرفته پلیمر ها.
    دروس انتخابی ۹ واحد. از جمله دروس تخصصی اختیاری مورد تدریس (به پیشنهاد استاد راهنما و تایید گروه آموزشی) در دوره دکتری شیمی پلیمر می توان به شیمی و فناوری اصلاح پلیمر ها، شیمی و فناوری کامپوزیت های پلیمری، پلیمر های معدنی، مباحث پیشرفته در پلیمر ها اشاره کرد.
    سمينار ۲ واحد.
    پایان نامه ۲۰ واحد.

بازار کار و آینده شغلی فارغ التحصیلان رشته شیمی پلیمر
فارغ التحصیلان گرایش پلیمر می توانند در بسیاری از صنایع از جمله صنایع پزشکی، داروسازی، اتوموبيل سازی، ساختمانی، پتروشيمی، زيست شناسی، هوا فضا، کشاورزی، الکترونيک، مهندسی مواد، رنگ و رزین، بازيافت، پلاستیک، لاستیک، نساجی و صنایع مشابه مشغول به کار شوند.
این فارغ التحصیلان همچنین به عنوان متخصصانی كه در امر طراحی و ساخت مواد پلیمری و كاربرد آنها كارامد خواهند بود. به عنوان مثال، پلیمر ها در صنعت پوشاک در تولید پاپوش ‌ها، تن پوش ها و کف‌ پوش ‌ها، در صنایع حمل و نقل زمینی (مانند خودرو سازی، قطار و …)، در صنایع حمل و نقل هوایی (مانند هواپیما، بالگرد و …)، صنایع حمل و نقل دریایی (مانند کشتی ها، قایق ها و …)، در صنایع نظامی و غیره کاربرد زیادی دارند.
فارغ ‌التحصیلان این رشته همچنین توانایی‌ لازم در زمینه ‌های ایجاد و یا برنامه‌ ریزی واحد های تولیدی (به ویژه تبدیل پلیمر خام به مواد مصرفی) و در واقع اشتغال در مراکز بزرگ تولید پلیمر را دارند. علاوه بر آن، این متخصصان می توانند به ارائه انواع خدمات آموزشی -پژوهشی در مدارس، دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و مراکز آموزش عالی کشور مشغول شوند و یا حتی کسب و کار خودشان را به راه بیندازند.