گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی

دسته بندی :

تاریخ درج :

حجم فایل :

گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی

ارشد مهندسی شیمی
در مقطع کارشناسی ارشد شیمی دانشجویان موظف به گذراندن 32 واحد درسی می باشند که در این بین با توجه به گرایش مربوطه 6 الی 8 واحد به پروژه کارشناسی ارشد با توجه به عملی بودن یا نظری بودن تعلق می گیرد.
در این بین به طور متوسط ۱۵ واحد درسی به دروس تخصصی گرایش مربوطه می پردازد و باقی دروس دروس اشتراکی می باشند.
گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی ازتعداد و تنوع زیادی برخوردارند که پذیرفته شدگان کارشناسی ارشد مهندسی شیمی زمان انتخاب رشته و تعیین گرایش با آن مواجه هستند و اغلب شناخت کمی نسبت به آن دارند از این رو در این مقاله به معرفی کامل هریک از گرایش ها و بازار کار آنها می پردازیم:

گرایش های ارشد مهندسی شیمی
گرایش طراحی فرایند
«طراحی فرایند» یکی از محبوبترین و قدیمی ترین گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی در ایران است. دانشجویان در این گرایش با هدف طراحی و توسعه انواع فرایندهای صنعتی برای تولید محصولاتی با ارزش افزوده، آموزش داده می شوند.
مدلسازی و شبیه سازی فرایندهای صنعتی با نرم افزارهای تخصصی (مانند Aspen HYSYS،Aspen Plus ، MATLAB) ، طراحی و انتخاب تجهیزات فرایندی (مانند پمپ،مبدل، برج و راکتور)، بهینه سازی فرایند از نظر شرایط اقتصادی و تهیه مدارک و نقشه های فرایندی از قبیل PFD(نقشه جریانی فرایند) و P&ID(نقشه اتصالات و ابزار دقیق) از وظایف مهندسین طراح فرایند است.
به علت گستردگی صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و نیاز وافر این صنایع به مهندسان شیمی طراح فرایند، بازار کار این گرایش در ایران از وضعیت خوبی برخوردار است و اکثر فارغ التحصیلان این گرایش در پتروشیمی ها و پالایشگاه ها استخدام می شوند.
علاوه بر این، شرکت های مستقل فعال در حوزه طراحی فرایندها و تجهیزات صنعتی، اقدام به جذب فارغ التحصیلان این گرایش می نمایند. ضمناً مهندسین طراح فرایند از پر درآمد ترین مهندسان ایران هستند!

گرایش فرایندهای جداسازی
یکی دیگر از گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، فرایندهای جداسازی است. فرایندهای جداسازی، فرایندهایی هستند که در آنها مواد از یکدیگر جدا می شوند و یا یک ماده، خالص سازی می شود. این فرایندها کاربرد گسترده ای در صنایع مختلف از جمله صنایع نفت و گاز، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی و دارویی و تصفیه جریان های خروجی از واحدهای صنعتی دارند.
دانشجویان در این گرایش، با انواع روش های جداسازی شامل تقطیر، استخراج، جداسازی غشایی، جداسازی الکتروشیمیایی، جداسازی واکنشی، جذب سطحی، تبلور و خشک کردن آشنا می شوند و نحوه مدلسازی و شبیه سازی هریک از این فرایندها را فرا می گیرند.
فارغ التحصیلان این گرایش در ایران، فرصت خوبی برای اشتغال در صنایع نفت و گاز، صنایع پتروشیمی، صنایع شیمیایی و صنایع غذایی دارند. همچنین به علت توسعه فناوری های نوین در این حوزه، امکان دریافت فرصت های مطالعاتی از دانشگاه های خارج از کشور برای فارغ التحصیلان این گرایش فراهم است.

گرایش ترموسینتیک و کاتالیست
یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده در میزان اقتصادی بودن یک فرایند، سرعت واکنش های شیمیایی موجود در آن است. اگر واکنش ها، سرعت مناسبی نداشته باشند، ممکن است یک فرایند به طور کلی عملیاتی نشود.
بنابراین لازم است برای کنترل سرعت واکنش ها در صنعت، کاتالیست هایی با بهترین ساختار و ترکیب شیمیایی طراحی شوند تا حداکثر بازدهی مطلوب را بدست دهند. این وظیفه برعهده فارغ التحصیلان گرایش ترموسینتیک و کاتالیست یکی دیگر از گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی است.
در ایران چندین شرکت دانش بنیان به طراحی و تولید کاتالیست های صنعتی می پردازند که تا حدی می توانند زمینه اشتغال برای فارغ التحصیلان این گرایش را فراهم کنند اما همچنان موقعیت های شغلی نسبت به تعداد فارغ االتحصیلان کمتر است و رقابت شغلی در این گرایش بسیار جدی است.

گرایش محیط زیست
گرایش محیط زیست یکی از جدیدترین گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی در ایران محسوب می شود که البته گرایش جذاب و پرطرفداری است. صنایع، اصلی ترین عامل بحران های زیست محیطی در عصر حاضر هستند و برای نجات محیط زیست و بشریت لازم است تدابیر مهندسی با رویکرد زیست محیطی اتخاذ شود.
دانشجویان در این گرایش ، اصلی ترین مسائل زیست محیطی ناشی از فعالیت صنایع، روش های مقابله با آنها و نحوه اصلاح صنایع آلاینده با فناوری های دوستدار محیط زیست را فرا می گیرند و با نگاهی مهندسی، ارتباط صنعت و محیط زیست را تنظیم می نمایند.
فارغ التحصیلان این گرایش در ایران می توانند در واحدهای ممیزی، واحدهای تصفیه و واحدهای نظارتی در صنایع مختلف مشغول به کار شوند و یا در شرکت های دانش بنیان در حوزه توسعه فناوری های زیست محیطی فعالیت نمایند.
به علت توسعه سریع و روزافزون این گرایش در دنیا، یکی از بهترین گرایش های مهندسی شیمی برای دریافت پذیرش از دانشگاه های خارج از کشور می باشد.

گرایش پدیده های انتقال
یکی دیگر از گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، گرایش پدیده های انتقال است که به مطالعه و مدلسازی سه پدیده «انتقال جرم»، «انتقال حرارت» و «انتقال مومنتوم» در فرایندهای صنعتی می پردازد.
دانشجویان در این گرایش با دینامیک سیالات نیز آشنا می شوند و همانند مهندسان مکانیک سیالات، قادر به طراحی خطوط لوله و اتصالات واحدهای صنعتی با استفاده از نرم افزارهای تخصصی (مانند PDMS , SP3D) خواهند بود.
فارغ التحصیلان این گرایش نیز در صنایع نفت و گاز، صنایع پتروشیمی و صنایع شیمیایی، به ویژه به عنوان مهندس پایپینگ، فرصت اشتغال دارند.

گرایش پلیمر
گرایش پلیمر یکی گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی است که رابطه بسیار نزدیکی با مهندسی پلیمر دارد و به انواع روش های پلیمریزاسیون، فراورش و تهیه کامپوزیت ها می پردازد. دانشجویان در این گرایش با انواع پلیمرها ، خواص و نحوه ساخت آنها آشنا می شوند. این گرایش بسیار گسترده است و هرروز کابردهای جدیدی از محصولات پلیمری در حوزه های مختلف علم و صنعت، عرضه می گردد.
به علت همین گستردگی، رشته مهندسی پلیمر به عنوان یک رشته مستقل فنی از مقطع کارشناسی در دانشگاه ها ارائه می شود. لازم به ذکر است تفاوت این گرایش با رشته مهندسی پلیمر، در نحوه تقسیم بندی دروس تخصصی و اختیاری است.
ایران به علت داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز، دسترسی عالی به مواد اولیه برای تولید محصولات پلیمری دارد و فارغ التحصیلان این گرایش، امکان اشتغال در پتروشیمی ها و صنایع تولید کننده محصولات پلیمری را دارند.

گرایش مدلسازی، شبیه سازی و کنترل
هدف از این گرایش، مدلسازی و شبیه سازی دقیق فرایندها و طراحی سیستم های کنترلی برای حفظ شرایط ایده آل در طول عملیات است. دانشجویان در این گرایش، بهینه سازی، کنترل غیرخطی، کنترل دیجیتالی و استفاده از هوش مصنوعی در فرایندهای صنعتی را فرا می گیرند.
با توجه به وجود صنایع یزرگ و کوچک در اکثر استان های کشور و نیاز همه ی صنایع برای مدیریت و طراحی سامانه های کنترل فرایندها و همچنین ظرفیت محدود پذیرش در این رشته، بازار کار این گرایش در ایران مناسب است.

گرایش مهندسی انرژی
گرایش مهندسی انرژی از نوپاترین گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی است که خود به سه زیر شاخه «تکنولوژی انرژی»، «سیستم های انرژی» و «انرژی و محیط زیست» تقسیم می شود.
تکنولوژی انرژی
در گرایش تکنولوژی انرژی، دانشجویان برای طراحی و بهینه سازی تجهیزات مربوط به سامانه های تولید انرژی مانند ژنراتورها و توربین ها آشنا می شوند.
سیستم های انرژی
در گرایش سیستم های انرژی، سیاستگذاری و مدیریت اقتصادی برای منابع تامین انرژی مورد مطالعه قرار می گیرد .
انرژی و محیط زیست
در گرایش انرژی و محیط زیست، دانشجویان برای کنترل خطرات زیست محیطی ناشی از تامین انرژی و همچنین بازیافت انرژی پسماند در صنایع تربیت می شوند.
بازارکار گرایش تکنولوژی انرژی در ایران نسبت به دو گرایش دیگر بهتر است و فارغ التحصیلان، امکان اشتغال در صنایع نیروگاهی و واحدهای تامین انرژی در صنایع مختلف دیگر را خواهند داشت. دو گرایش دیگر بیشتر از نظر فرصت های مطالعاتی در خارج از کشور، محبوبیت دارند.

گرایش زیست پزشکی
این گرایش از جدیدترین گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی در دنیا است و موضوعات بسیار جذاب و تازه ای را دنبال می کند. در این گرایش دانشجویان از دانش مهندسی شیمی خود در روش های نوین تشخیص و درمان بیماری ها استفاده می کنند.
سه موضوع اصلی که در حال حاضر در این گرایش مورد مطالعه قرارمی گیرد شامل «ریزسیال شناسی یا میکروفلوئیدیک»، «مهندسی بافت» و «دارورسانی» می باشد.
این گرایش به تازگی در دانشگاه های ایران جای خود را باز کرده است و در حال حاضر سرمایه گذاری تحقیقاتی خوبی در این حوزه صورت می گیرد.
همچنین برای ادامه تحصیل در خارج از کشور یکی از بهترین گرایش های مهندسی است ولی متأسفانه هنوز فرصت های شغلی مناسبی در کشورمان برای فارغ التحصیلان این گرایش فراهم نشده است و تنها محدود به چند موسسه پژوهشی و دانش بنیان می شود.

گرایش نانوفناوری
نانوفناوری یا نانوتکنولوژی از بزرگترین دستاوردهای بشر و دانشی گسترده است که تقریباً در تمام رشته های فنی مهندسی کاربردهای فوق العاده ای دارد.
نانوفناوری از گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی است که از طریق دانش نانوفناوری می توان به نانوساختارهایی با ویژگی های منحصربفرد دست یافت تا در کابردهای مختلف فرایندی، برای بهبود یا تغییر شرایط فرایند استفاده کرد.
دانشجویان در این گرایش برای بهبود خواص مواد از طریق تغییر ساختارهای اتمی و مولکولی و دستیابی به محصولاتی با حداکثر بهره وری و استانداردهای زیست محیطی تربیت می شوند.
بازار کار این گرایش در ایران همانند سایر گرایش های نوپا، با محدودیت هایی مواجه است ولی مجموعه های دانش بنیان و خلاق در این حوزه رشد روزافزونی دارند.

گرایش مهندسی هسته ای
گرایش مهندسی هسته ای، گرایشی پیچیده، حساس و آینده ساز است. امروزه بحران انرژی یکی از مهمترین معضلاتی است که بشریت و حکومت ها با آن دست و پنجه نرم می کنند و انرژی هسته ای راه حلی است که با همین دانش فعلی می تواند نیاز دو قرن آتی را تأمین نماید.
مهندسی هسته ای گرایشی مشترک در رشته های مهندسی شیمی، مهندسی مکانیک، مهندسی برق و فیزیک است و به پنج زیرشاخه «مهندسی راکتور»، «مهندسی چرخه سوخت»، «کاربرد پرتوها»، «مهندسی پرتوپزشکی» و «گداخت هسته ای» تقسیم می شود.
بطور کلی در این گرایش ها، دانشجویان با انواع واکنش های هسته ای و نحوه کنترل و بهره برداری از انرژی این واکنش ها در کابردهای مختلف، آشنا می شوند.
بازار کار این گرایش در ایران شامل صنایع و تاسیسات هسته ای و سازمان های تحقیقاتی و مدیریتی در این حوزه می شود. از نظر ادامه تحصیل در خارج از کشور نیز به علت برخی مسائل سیاسی، پذیرش دانشجویان با محدودیت هایی همراه است.

گرایش فراوری و انتقال گاز
این گرایش از نظر محتوای آموزشی، چیزی بین طراحی فرایند و پدیده های انتقال است ولی تمرکز مطالعات بر روی فرایندهایی است که مربوط به پالایش و انتقال گاز می شود.
ظرفیت پذیرش در این گرایش محدود است و هرسال نیز کاهش می یابد اما همچنان برای کسانی که به کار در پالایشگاه های گازی و طراحی تاسیسات گازرسانی علاقمندند، انتخاب خوبی است. بازارکار این گرایش وابسته به استخدام های دولتی صنایع نفت و گاز است.

گرایش صنایع غذایی
صنایع غذایی یکی دیگر از گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی که دانشجویان با رویکرد مهندسی شیمی، فرایندهای پرکاربرد در صنایع غذایی مانند خشک کردن، پاستوریزه و استرلیزه کردن، تبخیر و استخراج را مدلسازی، شبیه سازی و بهینه سازی می کنند.
به علت عدم وجود بازار کار تخصصی، این گرایش محبوبیت کمی دارد و ظرفیت پذیرش دانشگاه ها نیز محدود است. بطور کلی فارغ التحصیلان این گرایش می توانند در صنایع غذایی به عنوان مهندسان تولید و یا فرایند مشغول به کار شوند.

گرایش انرژی های تجدید پذیر
از دیگر گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شیمی میتوان به انرژی های تجدید پذیر اشاره کرد که از نظر محتوای آموزشی تا حدی شبیه به گرایش تکنولوژِی انرژی است با این تفاوت که تمرکز مطالعات در این گرایش بر فناوری هایی است که انرژی را از منابع تجدیدپذیر تأمین می کنند( مانند نیروگاه های بادی، نیروگاه های خورشیدی، سدها و انرژی بیومس).
فارغ التحصیلان این گرایش می توانند در نیروگاه های با منابع انرژی تجدید پذیر مشغول به کار شوند؛ همچنین امکان ادامه تحصیل در خارج از کشور برای این گرایش فراهم است.

راهنمای انتخاب رشته ارشد مهندسی شیمی
اگر با توجه به معرفی گرایش های انجام شده، هنوز هم برای تعیین گرایش خود شک دارید، ادامه ی مطلب، آخرین تیر خلاص ما برای زدودن هر گونه شک و ترید در شماست.
به طور خلاصه می توان با توجه به اهداف شما برای تحصیل در مقطع ارشد، چند هدف اصلی را برشمرد تا شما را برای انتخاب بهتر راهنمایی کنیم. اگر هدف شما اشتغال در ایران است، گرایش های طراحی فرایند، جداسازی، سنتیک و کاتالیست، فرآوری و انتقال گاز، صنایع پتروشیمی، پلیمر و کنترل(شبیه‌سازی و مدلسازی) مناسبترند.
در صورتی که هدف شما، ادامه ی تحصیل در خارج کشور است و به یادگیری دروس و مباحث جدیدتر علاقه مندید گرایش های محیط زیست، انرژی های تجدیدپذیر، زیست پزشکی انرژی و محیط زیست، انرژی و نانوفناوری مناسب ترند، گرایش های طراحی فرایند، جداسازی و سنتیک و کاتالیست گزینه های خوبی هستند، ولی مباحث دروس آنها تقریبا ادامه ی مباحث کارشناسی است.
انتخاب سایر گرایش هایی که ذکر نشده بستگی به میزان علاقه ی شما دارد.