معرفی رشته مهندسی شیمی
معرفی رشته مهندسی شیمی
| 
|
رشته مهندسی شیمی چیست؟
شته مهندسی شیمی یکی از محبوب‌ترین رشته‌های گروه ریاضی است که مابین داوطلبان خانم محبوبیت بیشتری دارد. رشته مهندسی شیمی با استفاده از علوم پایه، فرآیندهای شیمیایی و فیزیکی را پیاده‌سازی می‌کند. داوطلبان گروه ریاضی در مهندسی شیمی یاد می‌گیرند که چگونه با روش‌های مختلف مواد را جدا کنند و با امکانات مختلف مهندسی واکنش را انجام دهند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که داوطلبان در رشته مهندسی شیمی با طراحی و ساخت فرآیندهای شیمیایی سروکار دارند. برخی از داوطلبان تصور میکنند که از ترم اول تا ترم آخر مهندسی شیمی درس شیمی تدریس می‌شود. این طرز فکر بسیار اشتباه و گمراه کننده است. داوطلبان در رشته مهندسی شیمی بیشتر از درس شیمی با درس ریاضی سروکار دارند.
مهندسان شیمی چه میکنند؟
اگر بخواهیم شما را با شخصیت مهندس شیمی آشنا کنیم باید بدانید که این افراد یافته‌های شیمیدان ها را به صورت عملی و کاربردی در می‌آورند و در صنعت های مختلف استفاده می کنند. در واقع مهندسی شیمی فرایندی است که علم شیمی را به کار میگیرد.
اگر بخواهیم کلی صحبت کنیم می توانیم بگوییم که مهندس شیمی گستره کار بسیار وسیعی دارد و شامل حوزه‌های بسیار متفاوتی می‌شود که این تنوع در گرایش های تحصیلی برای مهندسی شیمی به همین علت است. مهندس شیمی مسئولیت های متفاوتی از جمله مهندسی فرآیند تا مدیریت کارخانه را می تواند داشته باشد.
مهندسین شیمی با توجه به گرایششان وظایف خاصی را برعهده دارند. گاهی در یک فرآیند خاص مانند اکسیداسیون (سوزاندن برخی مواد شیمیایی برای تولید مواد شیمیایی دیگر) ، گاهی در حوزه مواد نانو (موادی در اندازه های بسیارکوچک در حد نانو که دارای ویژگی های جدید و خاصی هستند) و یا گاهی در طراحی فرآیند تولید مواد غیرآلی (مانند سیمان، اهک و…) باید فعالیت کنند.
از جمله کارهایی که مهندس شیمی باید انجام دهد طراحی و اجرای فرایندهای شیمیایی برای تبدیل مواد اولیه به مواد مورد نظر می‌باشد. مثلاً در پالایشگاه مهندس شیمی باید وضعیت را بررسی کند و یک فرایند بسیار مناسب برای تبدیل مواد خام نفتی به محصولات با ارزش پتروشیمی طرح کند.
این افراد در تمام گرایش ها باید در ریاضی و بشیمی و فیزیک قوی باشند. و دقت بالا، توانایی تحلیل اطلاعات، حل مساله و مهارت مدیریتی برای مدیریت پروژه ها، افراد و بودجه ها را نیز داشته باشند.
ساعت کاری آنها غالبا ساعت اداری است و اگر پروژه ای باشد طبق قرار داد خواهد بود. محل کارشان هم معمولا در آزمایشگاه، دفتر کار یا بخش های مختلف کارخانه یا پالایشگاه ها است.
وظایف مهندس شیمی
این افراد غالبا در بخش تحقیق و توسعه و یا در بخش تولید مشغول به کار می شود.
اگر مهندس شیمی در بخش تحقیق و توسعه کار کند، وظیفه دارد که:
آزمایش راه های جدید توسعه محصولات در آزمایشگاه را انجام دهد.
از مدل های کامپیوتری برای رسیدن به روش های تولید ایمن تر و مقرون به صرفه تر استفاده کند.
برای چگونگی انتقال نمونه های آزمایشگاهی به محیط واقعی کار برنامه ریزی کند.
و روش های ایمن و دوستدار محیط زیست برای از بین بردن مواد زائد را توسعه و گسترش دهد.
اگر مهندس شیمی در بخش تولید کار کند وظیفه دارد :
با تکنسین های کارخانه برای ایجاد تجهیزات لازم و ابزارهای کنترل فرآیند تولیدهمکاری کند.
فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی فرآیند تولید را نظارت و بررسی کنند.
سیستم ها و دستگاه ها مورد نیاز در فرآیند تولید را طراحی کنند.
و همکاری نزدیک با مدیران بخش های کنترل کیفیت و ایمنی و سلامت به منظور بهینه سازی فرآیند تولید از نظر اقتصادی، کیفیت محصولات، ایمنی داشته باشد.
مدت زمان تحصیل در رشته مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی
داوطلبان پس از قبولی در رشته مهندسی شیمی وارد مقطع کارشناسی می‌شوند. رشته مهندسی شیمی نیز مانند سایر رشته‌های مهندسی دارای مدت زمان تحصیل بسیار مناسبی است. این رشته در یک مدت زمان 4 ساله در اختیار داوطلبان گروه ریاضی قرار میگیرد. داوطلبان باید در این مدت زمان 8 ترم تحصیلی را در این رشته سپری کنند. رشته مهندسی شیمی از 142 واحد درسی تشکیل شده است که داوطلبان در مدت زمان 4 سال باید آن را مطالعه کنند. واحدهای درسی این رشته شامل دروس عمومی، دروس پایه، دروس اصلی، دروس تخصصی و دروس اختیاری هستند. هر کدام از این دروس دارای واحدهای مختلفی هستند و داوطلبان در مدت زمان تحصیل خود باید واحدها را مطالعه کنند.
داوطلبان گروه ریاضی در مدت زمان 4 سال باید 142 واحد درسی را در مهندسی شیمی سپری کنند. دروس عمومی شامل 22 واحد، دروس پایه شامل 44 واحد، دروس اصلی شامل 58 واحد، دروس تخصصی شامل 12 واحد و دروس اختیاری شامل 6 واحد هستند. داوطلبانی که با نمرات مناسب این دروس را سپری کنند پس از 4 سال امکان فارغ‌التحصیلی از این رشته را خواهند داشت. البته به این نکته توجه داشته باشید که گاهی اوقات داوطلبان در یک مدت زمان بیشتر از 4 سال موفق به فارغ‌التحصیلی از این رشته می‌شوند. هیچ الزامی وجود ندارد که داوطلبان در یک مدت زمان 4 ساله از این رشته تحصیلی فارغ‌التحصیل شوند. شما می‌توانید در قسمت زیر با واحدهای درسی این رشته بیشتر آشنا شوید:
دروس عمومی: 22 واحد
دروس پایه: 44 واحد
دروس اصلی: 58 واحد
دروس تخصصی: 12 واحد
دروس اختیاری: 6 واحد
گرایش‌های مهندسی شیمی
گرایش های رشته مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی
در مقطع کارشناسی این رشته در دانشگاه‌های تهران، دانش‌آموزان بدون گرایش هستند و دو سال بعد از شروع تحصیل با توجه به سابقه‌‌ی تحصیلی و علاقه گرایش را مشخص می کنند. در برخی از دانشگا‌‌ه‌ها هم از همان اول گرایش‌ها مشخص است ولی دقت کنید انتخاب گرایش در مقطع کارشناسی اولویت اصلی نیست و بیش‌ترِ درس‌های بین گرایش‌ها یکی است.
گرایش‌های مهندسی شیمی عبارت است از:
گرایش صنایع پتروشیمی
صنایع نفت و گاز
صنایع غذایی
بیوتکنولوژی
نانوتکنولوژی
مهندسی فرایند
گرایش های رشته مهندسی شیمی در مقطع ارشد
داوطلبان رشته مهندسی شیمی پس از 4 سال از مقطع کارشناسی فارغ‌التحصیل می‌شوند. برخی از داوطلبان ترجیح می‌دهند پس از فارغ‌التحصیلی وارد بازار کار شوند و سایر داوطلبان به سراغ ادامه تحصیل می‌روند. رشته مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی ارشد نیز دارای گرایش‌های مختلفی است و به داوطلبان امکان ادامه تحصیل می‌دهد. دوره کارشناسی ارشد مهندسی شیمی شامل 32 واحد درسی است. مقطع کارشناسی ارشد این دوره در چهار نیمسال تحصیلی در اختیار داوطلبان گروه ریاضی قرار میگیرد. داوطلبان در این دوره باید 6 واحد پروژه کارشناسی ارشد را نیز سپری کنند. 3 ترم اول این دوره مفاهیم تئوری را به داوطلبان آموزش می‌دهد و بقیه ترم‌ها به فعالیت‌های پژوهشی مربوط می‌شود. 15 واحد دروس مقطع کارشناسی ارشد به دروس تخصصی مهندسی شیمی اختصاص داده می‌شود. مقطع کارشناسی ارشد مهندسی شیمی دارای گرایش‌های مختلفی است. گرایش‌های این رشته به صورت زیر هستند:
مهندسی شیمی با گرایش ترموسینتیک و کاتالیست
مهندسی شیمی با گرایش فرآیندهای جداسازی
مهندسی شیمی با گرایش طراحی فرآیند
مهندسی شیمی با گرایش مدل‌سازی یا شبیه‌سازی و کنترل
مهندسی شیمی با گرایش محیط زیست
مهندسی شیمی با گرایش فرآوری و انتقال گاز
مهندسی شیمی با گرایش صنایع پتروشیمی
مهندسی شیمی با گرایش صنایع غذایی
مهندسی شیمی با گرایش صنایع شیمیایی معدنی
مهندسی شیمی با گرایش نانوفناوری
مهندسی شیمی با گرایش پلیمر
مهندسی شیمی با گرایش پدیده‌های انتقال
مهندسی شیمی با گرایش زیست پزشکی
گرایش های رشته مهندسی شیمی در مقطع دکتری
آیا رشته مهندسی شیمی در مقطع دکتری نیز گرایش‌هایی در اختیار داوطلبان قرار می‌دهد؟ بله داوطلبان در مقطع دکتری نیز می‌توانند در این رشته به ادامه تحصیل بپردازند. رشته مهندسی شیمی در مقطع دکتری دارای گرایش‌های مختلفی است. دوره دکتری رشته مهندسی شیمی دارای دو مرحله آموزشی و پژوهشی است. داوطلبان در مرحله آموزشی باید 14 واحد درس از دروس دوره‌های تحصیلات تکمیلی را سپری کنند. در حالت کلی دانشجویان همراه با رساله خود در این دوره باید 36 واحد درس را سپری کنند. گرایش‌های دکتری رشته مهندسی پزشکی در دو مجموعه مهندسی نانوفناوری و مهندسی شیمی در اختیار داوطلبان قرار می‌گیرند. گرایش‌های مقطع دکتری این رشته به صورت زیر هستند:
مهندسی شیمی با گرایش نانوفناوری
مهندسی شیمی با گرایش مهندسی بیوتکنولوژی
مهندسی شیمی با گرایش پیشرفته
مهندسی شیمی با گرایش فرآیندهای جداسازی
مهندسی شیمی با گرایش پدیده‌های انتقال
مهندسی پزشکی با گرایش مهندسی انرژی
رشته مهندسی شیمی مناسب چه کسانی است؟
مهندسی شیمی یکی از رشته‌های جدیداً پدیدار شده است که تلفیقی از رشته‌های مختلف و در واقع یک رشته بین رشته‌ای تلقی می‌شود. این رشته در ابتدا الهام گرفته و جدا شده از رشته مهندسی مکانیک بوده است و از همین‌رو بیشتر دروس گذرانده شده در مقطع کارشناسی، با گرایش سیالات رشته مکانیک تشابه دارند. با این‌حال برخی دروس کاملاً تخصصی و منحصر به فرد برای این رشته تعریف شده‌اند که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد.
گفتنی است که هرچند هنوز در میان حتی تحصیل کردگان دانشگاهی، این رشته به خوبی شناخته نشده، اما با این وجود روز به روز بر وسعت و تنوع گرایشات مقاطع تحصیلی بالاتر آن افزوده می‌شود. مهندسی شیمی در ابتدا با تمرکز بر صنعت و اقتصاد پدیدار شد؛ سپس با گسترش علوم و فناوری و نیاز به رشته‌ای که پوشش دهنده چندین رشته به صورت همزمان باشد، بسط و گسترش یافت تا بتواند نیاز صنایع و کسب و کارها را در جایی که به صورت همزمان به چند متخصص مهندس مکانیک، شیمیست حتی مدیر و اقتصاد‌دان نیاز است، پاسخ دهد.
همچون سایر رشته‌های مهندسی، رشته مهندسی شیمی نیازمند ذهنی خلاق و فعال برای طراحی، محاسبات و پیاده‌سازی عملیات پیچیده صنعتی است. بر خلاف رشته‌های آزمایشگاه محوری مانند گرایش‌های مختلف رشته شیمی، این رشته به خصوص در مقطع لیسانس و گاهاً بالاتر نیازی به آزمایشگاه نداشته و تنها در مقطع کارشناسی تعدادی دروس آزمایشگاهی مشترک و محدود جهت آشنایی برگزار می‌شود. با این‌حال برخی گرایش‌ها مانند گرایش کاتالیست، ترموسینتیک، داروسازی، بیوتکنولوژی و از این قبیل، معمولاً برای انجام پایان‌نامه نیازمند کار آزمایشگاهی هستند. سایر گرایش‌های مقطع تحصیلی ارشد و دکتری ممکن است هیچ گاه سروکاری با آزمایشگاه نداشته باشند و در عوض مشغول برنامه‌نویسی و شبیه‌سازی کامپیوتری شوند؛ در میان معمول‌ترین این رشته‌گرایش‌ها می‌توان از گرایش‌های شبیه‌سازی، کنترل، بهینه‌سازی، برخی گرایش‌های جداسازی، پدیده‌های انتقال و حتی ترمودینامیک نام برد.
با توجه به مطالب گفته شده، مشخص است که افرادی صاحب ذوق و علاقه‌مند به فعالیت در حوزه‌های مواد شیمیایی، نفت و گاز، پلیمر، صنایع غذایی، طراحی و ساخت کاتالیست‌های پرمصرف صنعت، صنایع آبکاری، حفاظت خوردگی، استخراج فلزات با ارزش و بازیافت انواع فلزات گران‌بها و کمیاب و موارد متعدد از این قبیل می‌توانند به مهندسی شیمی ورود پیدا کنند و بعد از کسب دانش و مهارت لازم، در یکی از زمینه‌هایی که مورد اشاره قرار گرفت مشغول شوند.
مهارت و توانمندی های مورد نیاز مهندس شیمی
توانایی در ریاضیات، فیزیک و شیمی
مهارت در تحلیل و حل مساله
توانایی برنامه ریزی، سازماندهی و تصمیم گیری
توانایی مدیریت پروژه ها، افراد و بودجه ها
مهارت خوب ارتباطی
توانایی کار تیمی
مهارت در نرم افزارهای تخصصی مهندسی شیمی
داشتن تسلط روی نرم افزارهای تخصصی حوزه مهندسی شیمی از واجبات داشتن آینده شغلی خوب در این رشته است. پس برای موفقیت باید این موارد را یاد بگیرید تا بتوانید شاغل شوید و درآمد خوبی داشته باشید.
مهم ترین نرم افزارهای مهندسی شیمی
hysys (نرم افزاربهینه سازی فرآیندهای شیمیایی)
ASPEN ONE (نرم افزار طراحی و شبیه سازی)
FLUENT
Portable WinDrawChem (نرم افزار رسم ساختمان ملکول و نمادهای شیمی)
OLGA
FEMLAB
MATLAB
CHEMCAD (نرم افزار شبیه سازی فرآیندهای شیمیایی)
مزایا و معایب رشته مهندسی شیمی
معایب رشته مهندسی شیمی
یکی از مهم‌ترین معایب این رشته تحصیلی به خطرات احتمالی مهندسی شیمی در آزمایشگاه مربوط می‌شود. مهندسی شیمی یک رشته پر خطر است، زیرا مهندسان شیمی در محیط‌های پر خطر فعالیت میکنند. آزمایشگاه‌ها دارای موادی هستند که احتمال آتش‌سوزی دارند. بنابراین این رشته یک رشته پرخطر مابین رشته‌های مهندسی محسوب می‌شود. فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی شیمی مانند سایر رشته‌های مهندسی به صورت مستقیم با مردم سروکار ندارند. مهندسان شیمی در صنایع مختلف کار میکنند و خدمات آنها به طور گسترده در اختیار افراد قرار میگیرد. دروس مهندسی شیمی دروس آسانی نیستند. این بدین معنی است که داوطلبان در طول دوران تحصیل خود با دروس دشواری روبه‌رو می‌شوند. یکی دیگر از نکاتی که داوطلبان در مورد معایب این رشته باید در نظر داشته باشند در مورد جذاب نبودن محیط کار است. فارغ‌التحصیلان در صنایع مختلف کار میکنند و محیط‌های کاری آنها جذاب نیست.
مزایای رشته مهندسی شیمی
رشته مهندسی شیمی یک رشته دانشگاهی محبوب مابین داوطلبان خانم است. البته داوطلبان آقا نیز به سراغ این رشته تحصیلی می‌روند و این رشته را برای آینده کاری خود انتخاب میکنند. رشته مهندسی شیمی در کنار معایب خود مزایای زیادی نیز دارد. یکی از مهم‌ترین مزایای این رشته تحصیلی به بازار کار این رشته مربوط می‌شود. فارغ‌التحصیلان این رشته در صنایع مختلفی می‌توانند فعالیت کنند. این بدین معنی است که صنایع مختلفی به دنبال فارغ‌التحصیلان مهندسی شیمی هستند. بنابراین داوطلبان پس از فارغ‌التحصیلی به هیچ عنوان نباید نگران آینده کاری خود باشند. آنها تحت هر شرایطی بهترین کار را برای خود پیدا میکنند. داوطلبان می‌توانند از مقطع کارشناسی تا دکتری در این رشته به ادامه تحصیل بپردازند و گرایش‌های مختلفی را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند. بنابراین داوطلبان در این رشته نگرانی در مورد ادامه تحصیل نیز ندارند.
یکی دیگر از مزایای مهم تحصیل در رشته مهندسی شیمی به امکان مهاجرت این رشته مربوط می‌شود. داوطلبان پس از فارغ‌التحصیلی می‌توانند برای مهاجرت کاری یا ادامه تحصیل اقدام کنند. کشورهای اروپایی و کانادا بهترین کشورها برای مهاجرت این رشته تحصیلی هستند. داوطلبان باید مدرک زبان انگلیسی داشته باشند تا بتوانند برای مهاجرت این رشته اقدام کنند. رقابت برای پذیرش در رشته مهندسی شیمی بسیار پایین است. این بدین معنی است که داوطلبان به راحتی می‌توانند در این رشته قبول شوند و در دانشگاه ثبت‌نام کنند. همان طور که مطالعه می‌کنید رشته مهندسی شیمی در کنار معایب خود مزایایی نیز دارد و داوطلبان با توجه به این مزایا می‌توانند این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند.
بازار کار رشته مهندسی شیمی
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دانشجویان پس از گذراندن مقاطع کارشناسی و ارشد، پیدا کردن کار مناسب است. در ادامه معرفی رشته مهندسی شیمی به سراغ معرفی بازار کار این رشته می‌رویم. این رشته از بازار کار نسبتا خوبی برخوردار است. دانشجویان می‌توانند پس از فارغ‌التحصیلی در بخش‌های دولتی و خصوصی به کار مشغول شوند. مهم‌ترین صنایعی که دانشجویان می‌توانند پس از فارغ‌التحصیلی در آن مشغول به کار شوند، صنایع نفت و پتروشیمی است. دانشجویان می‌توانند در یکی از حوزه‌های زیر پس از فارغ‌التحصیلی مشغول به کار شوند:
صنایع مربوط به داروسازی
صنایع دولتی و خصوصی نفت، گاز و پتروشیمی
صنایع مواد غذایی
صنایع نساجی
پالایشگاه‌های نفت
صنایع تولید رنگ
صنایع بازیافت فلزات
کارشناس مواد خوراکی
کارشناس وسایل بهداشتی و آرایشی
مدیر کنترل پروژه
مراکز دانش‌بنیان
صنایع تصفیه آب
طراحی سیستم‌ها و دستگاه‌های مورد نیاز
و …
خرید کتابهای دست دوم مهندسی شیمی
خرید کتابهای مهندسی شیمی مدرسان شریف
__________________________________________________________________________________________________
مطالب پیشنهادی:
| 
| 
| 
|
| 
| 
|
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| |