معرفی رشته فناوری اطلاعات
معرفی رشته فناوری اطلاعات
| 
|
فناوری اطلاعات چیست؟
فناوری اطلاعات یا همان IT به استفاده از کامپیوترها برای ایجاد، پردازش، ذخیره‌سازی، بازیابی و تبادل انواع داده‌ها و اطلاعات الکترونیکی گفته می‌شود. فناوری اطلاعات معمولاً بر خلاف فناوری‌های شخصی یا سرگرمی، در چارچوب «عملیات تجاری» (Business Operations) مورد استفاده قرار می‌گیرد. IT بخشی از «فناوری اطلاعات و ارتباطات» (Information and Communication Technology) یا به اختصار ICT به حساب می‌آید. یک سیستم فناوری اطلاعات (IT System) به طور کلی سیستمی اطلاعاتی، ارتباطی یا به بیان دقیق‌تر، سیستمی کامپیوتری شامل کل سخت‌افزار، نرم‌افزار و تجهیزات جانبی است که به وسیله گروهی محدود از کاربران IT هدایت می‌شود.
ماهیت رشته فناوری اطلاعات
رشته IT در ایران ماهیتی میان‌رشته‌ای دارد. یعنی رشته‌ای خالص نیست و از تلفیق رشته‌هایی نظیر مدیریت، مهندسی صنایع، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر به ویژه نرم‌افزار به وجود آمده است. بر این اساس، رشته فناوری اطلاعات در دوره کاردانی بیشتر به مسائل مربوط به وب می‌پردازد. در دوره کارشناسی نیز متقاضیان را با عملیات شبکه اجرای آن در سازمان‌ها آشنا می‌کند و در پایان این دوره، اندک اندک وارد مباحث مدیریت پروژه می‌شود. البته قابل ذکر است کارشناسی ارشد IT گرایش‌های عمده‌ای نظیر تجارت الکترونیکی، سیستم‌های چندرسانه‌ای، مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی، امنیت اطلاعات، شبکه‌های کامپیوتری و مهندسی فناوری اطلاعات دارد که برخی از این آنها در دانشگاه‌های ایران ارائه می‌شود. در دوره کارشناسی ارشد نیز ضمن تکمیل مدیریت پروژه به ارائه راه حل‌های مناسب برای مسائل پیچیده سازمانی می‌پردازد. انجام امور تحقیقاتی و دستیابی به نظریه‌های جدید از محورهای اصلی در مقطع دکتراست هر چند این مقطع در ایران ارائه نمی‌شود.
هدف رشته فناوری اطلاعات
مطالعه، طراحی، ساخت، راه‌اندازی، نگهداری سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، جمع‌آوری، سازماندهی، طبقه‌بندی و انتقال اطلاعات، مهم‌ترین اهدافی است که مهندسی فناوری اطلاعات آن را دنبال می‌کند. مهم‌ترین توانمندی دانش‌آموختگان این رشته، استفاده صحیح و بهره‌برداری به موقع از اطلاعات است. هسته اصلی این رشته را مهندسی کامپیوتر به ویژه گرایش نرم‌افزار تشکیل می‌دهد.
دروس رشته فناوری اطلاعات
واحدهای درسی در دوره کارشناسی پیوسته به شرح زیر است:
دروس عمومی: ۲۲ واحد
دروس پایه: ۱۷ واحد
دروس اصلی-تخصصی: ۸۵ واحد
دروس اختیاری: ۱۸ واحد
جمعا 142 واحد باید گذرانده شود تا دانشجو درجه کارشناسی این رشته را اخذ کند.
مرور سرفصل دروس رشته فناوری اطلاعات نشان می‌دهد اجرای برخی اصول قانون اساسی در راستای سازماندهی اطلاعات، چگونگی بهره‌برداری کیفی از داده‌ها و یکپارچه‌سازی و انتقال سریع آنها از جمله محورهایی است در تعیین دروس این رشته مدنظر قرار می‌گیرد. رشته IT نیز مانند بسیاری رشته‌های دیگر شامل دروس پایه، اصلی، تخصصی و عمومی است.
دروس پایه: این دروس در مقطع کارشناسی معمولا شامل ریاضی، معادلات دیفرانسیل، آمار و احتمالات مهندسی، فیزیک و کارگاه عمومی است.
دروس اصلی: شامل ساختمان‌های گسسته، مبانی کامپیوتر و برنامه‌سازی، زبان ماشین و برنامه‌نویسی سیستم، ساختمان داده‌ها، مدارهای منطقی، معماری کامپیوتر، برنامه‌سازی پیشرفته، سیستم‌های عامل، پایگاه داده‌ها و طراحی الگوریتم‌هاست. همچنین مهندسی نرم‌افزار، شبکه‌های کامپیوتری، مبانی الکترونیک دیجیتال، هوش مصنوعی، اصول و مبانی مدیریت، مبانی اقتصاد مهندسی، آزمایشگاه شبکه، آزمایشگاه پایگاه داده‌ها، شیوه ارائه مطالب علمی و فنی، زبان تخصصی و آزمایشگاه سیستم عامل از دیگر دروس اصلی این رشته به شمار می‌رود.
دروس تخصصی: این دروس نیز به مبانی فناوری اطلاعات، مهندسی فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیکی، مدیریت و کنترل پروژه‌های IT، برنامه‌ریزی استراتژیک IT، آموزش الکترونیکی، محیط‌های چندرسانه‌ای، پروژه IT و کارآموزی تقسیم می‌شود.
رشته مهندسی فناوری اطلاعات مناسب چه کسانی است؟
رشته مهندسی فناوری اطلاعات به دلیل نوین بودن، تلفیقی از رشته‌های مدیریتی، کامپیوتر، مخابرات و روباتیک بوده و ماهیتی میان رشته‌ای دارد و طبیعتاً در آن بازه گسترده‌ای از علوم کاربردی هر کدام از رشته‌های مادر پوشش داده شده‌اند. بنا به انگیزه و علاقه، هر فرد در بخش مدنظر خود از حوزه‌ها و گرایش‌های مختلف این رشته، تخصص بیشتری را کسب خواهد کرد، هر چند نسبت به دیگر موضوعات نیز بایستی دید کلی وجود داشته باشد.
رشته مهندسی فناوری اطلاعات به افرادی توصیه می‌شود که علاوه بر داشتن روحیه به‌روزرسانی دانش در حوزه فناوری اطلاعات، علاقه‌مند به بررسی و تحلیل موضوعات نوین و فناوری‌های روز دنیا باشند. این رشته، برای اشخاصی که به موضوعات زیر علاقه‌مند هستند ایده‌آل خواهد بود:
مدیریت غیرفعال و فعال شبکه‌های کامپیوتری در جهت بهبود و بهره‌وری حداکثری
تخصص سخت افزاری (اعم از نصب آنتن‌های وایرلس، سرورها، سوئیچ‌های شبکه و دیگر موارد)
کدنویسی در شاخه‌های مختلف (همانند پایگاه داده، وب سایت، بازی‌ها، یا شبکه‌های کامپیوتری و سایر موارد)
گرایش‌های رشته مهندسی فناوری اطلاعات
در حال حاضر در مقطع کارشناسی، غالبا رشته فناوری اطلاعات زیر مجموعه گروه مهندسی کامپیوتر محسوب می‌شود. بدین ترتیب، اکثر دانشگاه‌های دارای گروه مهندسی کامپیوتر، از سه زیر مجموعه اصلی یعنی مهندسی نرم‌افزار، مهندسی سخت‌افزار و مهندسی فناوری اطلاعات برخوردار هستند.
البته ناگفته نماند در مقطع کارشناسی ارشد، بسته به دانشگاه محل تحصیل، گرایش‌ها دستخوش تغییرات می‌شوند، چراکه این موارد وابستگی بسیاری به هیئت علمی، سابقه پژوهشی و حوزه تخصصی دانشکده دارند.
در ادامه این بحث به گرایش‌های مهندسی فناوری اطلاعات در دانشگاه آزاد پرداخته‌ایم:
گرایش شبکه‌های ارتباطی و کامپیوتری رشته مهندسی فناوری اطلاعات
این گرایش، حاصل ترکیب کاربردی‌ترین مباحث دو رشته مهندسی کامپیوتر و مهندسی برق-مخابرات بوده و از لحاظ کاربرد، سابقه بیشتری نسبت به سایر گرایش‌ها دارد. لازم به ذکر است، مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها غالباً این گرایش را در زیر مجموعه گروه تخصصی خود ارائه می‌کنند، اما در برخی واحد‌ها، گرایش مذکور در زیر مجموعه گروه مهندسی کامپیوتر نیز ارائه می‌شود.
گرایش سیستم‌های چند رسانه‌ای رشته مهندسی فناوری اطلاعات
در این تخصص، تمرکز بر شبکه‌های حاوی محتوای چندرسانه‌ای بوده و پردازش گفتار دیجیتال و تصاویر دیجیتال جزء جدایی‌ناپذیر این گرایش است. دانشجویان این رشته علاوه بر دانش شبکه‌های کامپیوتری، باید به مباحث مهندسی نرم‌افزار و هوش مصنوعی تسلط کافی داشته باشند، چرا که بخش اعظمی از این دروس بر پایه درک مفاهیم هوش مصنوعی و بینایی ماشین است. آینده شغلی این افراد، بر اساس حوزه تخصصی اکتسابی مشخص شده و بیشتر در حوزه انتقال تصاویر تحت شبکه و شبکه‌های چند رسانه‌ای تمرکز خواهند کرد.
گرایش تجارت الکترونیکی رشته مهندسی فناوری اطلاعات
در این گرایش از رشته IT، مباحث مربوط به تعاملات تجاری الکترونیکی مورد بررسی قرار می‌گیرند که نیازمند بستر فناوری اطلاعات هستند. برای مثال، در ادامه برخی از مواردی فهرست شده‌اند که در گرایش تجارت الکترونیکی رشته مهندسی فناوری اطلاعات مطرح می‌شوند:
رمز ارزها (بیت‌کوین)
پرداخت‌های الکترونیکی
بازاریابی الکترونیکی
تجارت‌های الکترونیکی سیار
امنیت تجارت الکترونیکی
هوش تجاری
گرایش مدیریت سيستم‌های اطلاعاتی
مطالعه و بررسی سیستم‌های نوین نرم‌افزاری و سخت‌افزاری برای مدیریت و سازماندهی استفاده از داده‌های جمع آوری شده و پایگاه داده‌ها جز مباحث تخصصی این گرایش است. به عبارت دیگر با توجه به وجود انبوه داده‌های سازمانی، بررسی و تحلیل آنها و در نهایت معنا بخشیدن به اطلاعات و مفید‌سازی این داده‌ها، هدف اصلی این گرایش است.
گرایش معماری سازمانی
این گرایش با هدف آشناسازی دانش آموختگان با مفاهیم و اصول معماری سازمانی ارائه شده تا آنها قادر به پیاده‌سازی ابعاد کلی، تدوین معماری انواع سیستم‌های اطلاعاتی شده و سپس راهکارهای کاربردی ارائه دهند. از طرفی نیز بتوانند تکنیک‌ها و روش‌های لازم برای برنامه‌ریزی راهبردی فناوری اطلاعات را عملی سازند.
بازار کار رشته فناوری اطلاعات
در حال حاضر بازار کار ایران، بیش از هر چیز به تکنسین فناوری اطلاعات نیاز دارد که این امر مستلزم تحصیل در پایه کاردانی است، زیرا امروزه بسیاری از مراکز نظیر مدارس، بانک‌ها و غیره به سیستم کامپیوتر مجهز هستند و به افرادی نیازمندند که قادر به نگهداری و پشتیبانی از آنها باشند و این اقدام نه به مهندس احتیاج دارد و نه فرد دارنده مدرک دیپلم توانایی انجام این کار را دارد. لذا با توجه به رشد فناوری اطلاعات در کشور، زمانی به مهندس IT احتیاج خواهیم داشت که برنامه‌های وسیع و مدیریتی در این حوزه داشته باشیم و IT تا لایه‌های عمقی جامعه نیز پیش رفته باشد.
در حال حاضر وزارت بازرگانی در پی آن است که سیستم تجارت ایران را مانند کشورهای پیشرفته، الکترونیکی کند. این پروژه بسیار پیچیده است و نیاز به تعداد قابل توجهی متخصص IT دارد. تا جایی که اگر همه دانشجویان ما وارد بازار کار شوند باز هم پاسخگویی نیاز این پروژه و پروژه‌های مشابه نخواهند بود. حتی در کارهایی ساده‌تر مانند مکانیزه شدن سیستم یک اداره، نیاز به متخصص این رشته است. به عبارت دیگر در حال حاضر، همه چیز به سمت IT پیش می‌رود و به همین دلیل فارغ‌التحصیلان این رشته اگر توانمند باشند، بیکار نخواهد ماند.
فارغ التحصیل رشته مهندسی فناوری اطلاعات در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟
مشاغلی که یک فارغ التحصیل مهندسی فناوری اطلاعات می‌تواند در آنها شاغل شود عبارت هستند از:
مدیریت واحد فناوری اطلاعات در واحدهای صنعتی کوچک تا بزرگ
مدیریت استراتژیک طراحی، تولید و توسعه سخت‌افزار
مدیریت استراتژیک طراحی، تولید و توسعه نرم‌افزار
تحلیل و پژوهش سیستم‌های نرم افزاری مناسب برای مدیریت و سازماندهی
متخصص، طراح و تحلیل‌گر شبکه‌های کامپیوتری و مخابراتی
متخصص و ارزیاب لینک‌ها و ارتباطات بی‌سیم (وایمکس، شبکه‌های سلولی و...)
متخصص و ارزیاب امنیت شبکه (نرم افزاری و سخت افزاری)
متخصص هوشمندسازی منازل
متخصص هوشمندسازی شهرها و سازمان‌ها
متخصص و تحلیل‌گر در حوزه پژوهش و شبیه‌سازی انواع شبکه‌های کامپیوتری و مخابراتی جهت بهبود چالش‌های موجود
متخصص در حوزه بانکداری و تجارت الکترونیک
به طور کلی بسته به حوزه تخصص، عملکرد مشاغل در دسترس متفاوت بوده ولی هر صنعتی نیازمند یک متخصص فناوری اطلاعات است.
خرید کتابهای دست دوم مهندسی کامپیوتر
خرید کتابهای مهندسی کامپیوتر مدرسان شریف
__________________________________________________________________________________________________
مطالب پیشنهادی:
| 
| 
| 
|
| 
| 
|
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| |