معرفی رشته گرایش مطالعات منطقه ای
معرفی رشته گرایش مطالعات منطقه ای
| 
|
گرایش مطالعات منطقه ای
هدف از ایجاد این گرایش تخصص گرایی در روابط بین الملل است. از آنجایی که روابط بین الملل به طور گسترده از شرق آسیا تا غرب اروپا را در بر می گیرد این گرایش به دنبال این سات که کراشناسانی متخصص در مناطق خاص تربیت کند
مطالعات منطقه ای نسبت به دو گرایش علوم سیاسی و روابط بین الملل با تقاضای کمتری مواجه است به دلیل پایین بودن ظرفیت و تعداد دانشگاه ها و اینکه از عمر این گرایش کمتر از یک دهه می گذرد. اما در سه سال اخیر این روند در حال تغییر و اقبال بهخ گراییش مطالعات منطقه ای است
مطالعات خاورمیانه، مطالعات اروپا، مطالعات آمریکای شمالی، مطالعات آسیای مرکزی و مطالعات جنوب شرق آسیا که در هر کدام از این زیر گرایش ها بررسی سیات، امنیت و فرهنگ در این مناطق مختلف می پردازد.
مطالعات خاورمیانه به عنوان منطقه ای که همواره پویا و پر از مسائل مختلف است و ایران نیز در این منطقه قرار گرفته از بیشتری محبوبیت برخوردار است. این گرایش برای علاقه مند برای ادامه تحصیل در خارج از کشور نیز بهترین گزینه است
مطالعات آمریکای شمالی در ردیف دوم محبوبیت قرار می گیرد با توجه به هژمونی آمریکا در جهان و روابط اینر و این کشور که برای چهار دهه گره خورده است مورد توجه دانشجویان است
مطالعات آسیای مرکزی و مطالعات اروپا تقریبا به کی میزان اهمیت دارند که جذابیت اولین به دلیل وجود کشور ورسیه و بررسی کنش های دیپلماتیک این کشور و دومی به دلیل کشورهایی نظیر بریتانیا، فرانسه و آلمان است.
تاریخچه گرایش مطالعات منطقه ای
مطالعات منطقه ای از کهن ترین دانش هایی است که از ابتدای تاریخ تاکنون با بشر بوده و کمتر برهه ای از زمان را می توان سراغ گرفت که مطالعه درباره ویژگی های منطقه و مردمی خاص وجود نداشته باشد. به عنوان نمونه، در کتاب های مقدس که از قدیمی ترین اسناد موجود تاریخ بشر قلمداد می گردند، داستان ها و روایت های مختلفی از ملت ها و نحله های مختلف با توجه به محدودۀ جغرافیایی خاص و ویژگی های رفتاری آنها وجود دارد؛ اما باید گفت که مطالعات منطقه ای به عنوان یک رشته مستقل دانشگاهی كه در پي شناخت و بررسي اختصاصي يك منطقه از مناطق دنيا و متمركز نمودن مطالعات در آن است، ریشه در تحولات مربوط به جنگ جهانی دوم دارد. تبدیل آمریکا به یک ابر قدرت نیز لزوم شناخت مناطق مختلف دنیا را برای حفظ و توسعه قدرت، مطرح ساخت و در چنین فضایی بود که رشته روابط بین الملل قدرت گرفت و پس از آن، مطالعات منطقه ای به عنوان رشته ای کم و بیش مستقل مطرح شد. غالب مراکز تحقیقاتی و مطالعاتی منطقه ای نظیر مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد، مرکز مطالعات خاور نزدیک دانشگاه پرینستون و مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه کالیفرنیا محصول این دوران اند. البته، گسترش مطالعات منطقه ای در پی جنگ جهانی دوم، منحصر به دانشگاه‌هاي آمریکا نیست؛ از اواخر دهه 1950 به بعد، رشته مطالعات منطقه ای در دانشگاه‌هاي کشورهای دیگر نیز رونق می گیرد.
هر چند که در انگلستان از 1916 با تحرک دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی، مطالعات منطقه ای به شکل علمی دایر می گردد؛ ولی در عمل، بعد از جنگ جهانی دوم است كه رشته مطالعات منطقه‌اي به عنوان رشته‌اي مستقل مطرح شد و بر تنوع اين رشته افزوده گرديد. شايان ذكر است كه پس از جنگ جهاني دوم، عمده توجه دانشگاه‌هاي آمريكا به رشته مطالعات خاورميانه ـ يكي از گرايشهاي مهم رشته مطالعات منطقه‌اي ـ معطوف گرديد. از اين رو، معتبرترين و قديمي‌ترين مراكز دانشگاهي جهان درخصوص رشته مطالعات خاورميانه در دانشگاه‌هاي آمريكا مستقر هستند. در دهه 1970، رقابت های آمریکا و شوروی سابق، مطالعات منطقه ای را توسعه بخشید. در این دوران، شاهد رشد روز افزون مطالعات آمریکاشناسی و روس شناسی در دانشگاه‌هاي آمريكا و اروپايي هستیم. پیروزی انقلاب اسلامی ایران در اواخر دهه 1970 و تحولات اروپای شرقی در اواخر دهه 1980، موجب توجه بیشتری به این رشته گردید. پایان جنگ سرد، موجب تحول این رشته گردید. این تحول از یک سو، رشته مطالعات منطقه ای را از رقابت سنتی دوران جنگ سرد خارج کرده و از سوی دیگر، مفاهیم جدیدی را وارد رشته مطالعات منطقه‌اي در دانشگاه‌هاي جهان نموده است. با فروپاشي شوروي سابق، رشته مطالعات آسياي مركزي و قفقاز (شناخت مسائل گوناگون جمهوري‌هاي بازمانده از فروپاشي شوروي سابق) از جمله گرايشهاي مهم از رشته مزبور در دانشگاه‌هاي اروپايي، آمريكايي و آسيايي است. همچنين وجود منابع عظيم نفت و گاز در خاورميانه، حادثه 11 سپتامبر، جنبش‌هاي متعدد اسلامي در منطقه خاورميانه و تاثير آن بر دنياي غرب، مناقشه حل نشده اعراب ـ اسراييل و مسائل بي‌شمار ديگر موجب توجه بيش از پيش مراكز مطالعاتي دانشگاه‌هاي جهان به ويژه مراكز مطالعاتي دانشگاه‌هاي آمريكايي و اروپايي به رشته مطالعات خاورميانه شده است. در اين ارتباط، لازم به ذكر است كه يوريس فون لوهازن در كتاب «امپراطوري‌ها و قدرت: ژئوپلتيك امروزين» خاورميانه را مركز دنياي قديم مي‌داند. منطقه‌اي كه در دل آن خليج فارس جاي دارد و به منزله «مركز مركز» شناخته مي‌شود. در این ارتباط، لوهازن معتقد است هرگونه آشفتگی که بر اثر عوامل بیرونی در منطقه خلیج فارس پدید آید، پیامدهایی برای مناطق دیگر به ویژه اروپا خواهد داشت. از دیدگاه او، هر قدرتی که در منطقه خلیج فارس مستقر شود، بر اروپا و ژاپن، بیشتر بر پایه نفت، می تواند فشار آورد. یکی از بخش های بسیار مهم منطقه خاورمیانه، خلیج فارس می باشد که در معادلات سیاسی ـ امنیتی بین المللی به دو جهت دارای اهمیت فوق العاده ای می باشد. نخست، تعاملات دولت های این منطقه که به ویژه سه کشور ایران، عراق و عربستان به عنوان هستۀ اصلی جهان اسلام مطرح هستند و دیگر آنکه، جایگاه این منطقه از نظر انرژی در جهان. بنابراين، با توجه به اهميت منطقه خاورميانه از ميان مناطق مختلف دنيا، منطقه مزبور يكي از گرايشهاي اصلي رشته مطالعات منطقه‌اي در دانشگاه‌هاي جهان به ويژه دانشگاه‌هاي اروپايي و آمريكا است.
دشواری های رشته مطالعات منطقه ای
در حالي كه، علي رغم قرار گرفتن ايران در منطقه‌اي بسيار حساس و همسايگي آن با چهار منطقه شبه قاره هند، خلیج فارس، شرق دنیای عرب، شرق مدیترانه و آسیای مرکزی و قفقاز، رشته مطالعات منطقه ای در محافل دانشگاهی و علمی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به طور كلي، دشواري‌هاي پيش روي رشته مطالعات منطقه‌اي در دانشگاه‌هاي ايران بدين قرار است:
1) با وجود سنت طولانی تدریس علوم سیاسی در ایران، در چند سال گذشته است که مطالعات منطقه ای به عنوان رشته ای مستقل در دانشگاه های ایران دایر شده است. پیش از راه اندازی مطالعات منطقه ای به عنوان رشته ای مستقل، برخی از دروس رشتۀ مزبور در قالب درس های محدودی با عنوان «سیاست و حکومت در خاورمیانه»، «سیاست و حکومت در اروپای غربی» و نظایر آن در دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد تدریس می شد. از اين رو، به دليل سابقه كوتاه رشته مزبور در ايران، تعداد متخصصان هر منطقه كافي نيست؛
2) مطالعات منطقه‌اي به عنوان يك رشته مستقل دانشگاهي داراي گرايشهاي متعددي شامل مطالعات خاورميانه و شمال آفريقا، مطالعات اوراسيا، روسيه و اروپاي شرقي، مطالعات اروپا، مطالعات آمريكاي لاتين، مطالعات استراليايي و نيوزيلندي، مطالعات آسيايي، مطالعات آمريكا و مطالعات آفريقا است. اغلب دانشگاه‌هاي آمريكايي و اروپايي در حوزه علوم انساني، اكثر گرايشهاي فوق‌الذكر را در برنامه مطالعاتي خود در دوره‌هاي كارشناسي ارشد و دكتري جاي داده‌اند؛ در حالي كه، در حال حاضر در دانشگاه‌هاي معتبر ايران ما شاهد راه اندازي برخي از گرايشهاي فوق الذكر هستيم. به عنوان نمونه، در دانشگاه شهيد بهشتي گرايش مطالعات خاورميانه و شمال آفريقا و در دانشگاه علامه طباطبايي گرايش مطالعات خاورميانه. البته شايان ذكر است دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران، 4 گرايش تخصصي مطالعات منطقه‌اي را در دوره كارشناسي ارشد در چند سال گذشته داير نموده است. اين گرايش‌ها عبارتند از: مطالعات خاورميانه و شمال آفريقا، مطالعات آسياي مركزي و قفقاز، مطالعات اروپا و مطالعات آمريكاي شمالي.
3) از آنجايي كه در چند سال گذشته است كه رشته مطالعات منطقه‌اي در دانشگاه‌هاي ايران داير شده است، ما هنوز تا توليد متون جامعي به عنوان ادبيات مطالعات منطقه‌اي فاصله داريم. بنابراين، ارتقاي كيفي پژوهش و آموزش در راستاي توليد متون دانشگاهي درخصوص مسائل گوناگون مناطق ضروري است. 4) تعداد پژوهشگراني كه تخصص لازم بر مسائل گوناگون مناطق متعدد داشته باشند، كافي نيست. بنابراين، ضروري است كه ما در درجه نخست در راستاي پرورش متخصصان بيشتر مربوط به گرايشهاي گوناگون رشته مطالعات منطقه‌اي تلاش كنيم.
گرایش های رشته ی مطالعات منطقه ای
رشته ارشد مطالعات منطقه ای دارای گرایشهای آسیای جنوب شرقی - آسیای مرکزی و قفقاز - مطالعات اروپا - خلیج فارس و خاورمیانه و شمال آفریقا می باشد.
سر فصل و عناوین دروس تخصصی رشته ی مطالعات منطقه ای
دروس اصلی : 10 واحد
دروس انتخابی هر گرایش : 8 واحد
دروس تخصصی هر گرایش : 10 واحد
دروس تخصصی رشته ی مطالعات منطقه ای گرایش مطالعات ایران
سیاست و حکومت در ایران
جغرافیای سیاسی ایران
تاریخ سیاسی ایران
جامعه و فرهنگ در ایران
اقتصاد سیاسی ایران
ایران و سازمانهای بین المللی و منطقه ای
آشنایی با سنن و آداب و رسوم گرههای ملی در ایران
اقتصاد انرژی و منابع طبیعی در ایران
ایران و کشورهای خاورمیانه
ایران و قدرتهای بزرگ
آشنایی با زبانهای محلی
دروس تخصصی رشته ی مطالعات منطقه ای گرایش خلیج فارس
سیاست و حکومت در منطقه خلیج فارس
جغرافیای سیاسی منطقه خلیج فارس
فرهنگ، ملیت و قومیت در منطقه خلیج فارس
تاریخ سیاسی و روابط بین المل در منطقه خلیج فارس
روابط ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس
اقتصاد سیاسی و روابط تجاری در منطقه خلیج فارس
اقتصاد انرژی و منابع طبیعی در خلیج فارس و سازمانهای بین المللی
امنیت خلیج فارس و نظام بین الملل
کشورهای منطقه خلیج فارس و سازمانهای بین المللی
آشنایی با زبانهای محلی
دروس تخصصی رشته ی مطالعات منطقه ای گرایش دریای خزر
سیاست و حکومت در حوزه دریای خزر
جغرافیای سیاسی حوزه دریای خزر
تاریخ سیاسی و روابط بین المل در حوزه دریای خزر
فرهنگ، ملیت و قومیت در حوزه دریای خزر
روابط ایران و کشورهای حوزه دریای خزر
اقتصاد سیاسی و روابط تجاری در حوزه دریای خزر
اقتصاد انرژی و منابع طبیعی در حوزه دریای خزر
امنیت حوزه دریای خزر و نظام بین الملل
کشورهای حوزه دریای خزر و سازمانهای بین المللی
رژیم حقوقی دریای خزر
آشنایی با زبانهای محلی
دروس تخصصی رشته ی مطالعات منطقه ای گرایش خاورمیانه و شمال آفریقا
مطالعات ایران
مطالعات خلیج فارس
مطالعات دریای خزر
مطالعات خاورمیانه و شمال آفریقا
مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
مطالعات آسیای جنوبی
مطالعات آسیای جنوب شرقی
مطالعات آسیای شرقی
مطالعات اورآسیا
مطالعات اروپا
مطالعات آمریکای شمالی
مطالعات آمریکای مرکزی و جنوبی
مطالعات آفریقا
فرصت های شغلی و بازارکار ارشد مطالعات منطقه ای
مشاغل زیر به طور مستقیم به این رشته تحصیلی ارتباط دارد و دانش آموختگان در صورت فعالیت در این مشاغل بیشترین ارتباط را بین رشته تحصیلی و شغل خود برقرار خواهند کرد :
پژوهشگر
اسـتاد دانشـگاه
همچنین مشاغل زیر، ظرفیت جذب افراد مختلف از تخصص های گوناگون را دارا می باشند. در این مشاغل، هر فرد علاوه بر تسلط بر مهارت های مربوط به آن شغل، لازم است به فراخور صنعت و نوع کسب و کاری که در آن مشغول به کار است، دارای دانش تخصصی مربوطه نیز باشد:
مدیر انتشارات
مدیر روابط عمومی
خبرنگار/ روزنامه نگار
نویسنده
سردبیر
خرید کتابهای دست دوم علوم سیاسی
خرید کتابهاب مدرسان شریف علوم سیاسی
__________________________________________________________________________________________________
مطالب پیشنهادی:
| 
| 
| 
|
| 
| 
|
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| |