حسابداری بیمه چیست؟
حسابداری بیمه چیست؟
| 
|
حسابداری بیمه (Insurance Accounting) چیست؟
حسابداری بیمه، آن بخشی از علم حسابداری است که به ثبت درآمدها و هزینه‌های مربوط به شرکت‌های بیمه می‌پردازد. در واقع در حسابداری بیمه به کلیه امور بیمه‌ای مربوط به بیمه‌گر و بیمه‌گذار رسیدگی می‌شود. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی که برای حسابداری وجود دارد این است که نحوه شناسایی درآمدها و هزینه‌های بیمه‌ای به‌صورت صحیح انجام شود تا منجر به نارضایتی از سمت سازمان‌های نظارتی نگردد.
حسابداری بیمه در واقع عملیاتی برای ثبت درآمدها، هزینه ها و امور مربوطه به بیمه گران و بیمه گذاران در شرکت های بیمه ای است. صحت و درستی شناسایی درآمدها و هزینه ها برای حسابداران بیمه ای اهمیت بالایی دارد، زیرا تمامی اطلاعات تحت نظارت سازمان های دولتی مربوطه می باشد و متخصصان باید از بروز هر گونه نارضایتی جلوگیری نمایند.
موضوع حسابداری بیمه از سوی سازمان تامین اجتماعی و سایر شرکت های بیمه ای دارای اهمیت بسیاری است. به همین دلیل بهتر است حسابدارها مهارت های مربوطه به حسابداری بیمه را بیاموزند و از بروز اشتباهات مالی و غیر مالی در شرکت های بیمه ای جلوگیری کنند.
حق بیمه چیست؟
طبق تعریف رسمی ای که از حق بیمه وجود دارد، حق بیمه به مبلغی گفته می‌شود که بیمه‌گر در ازای پذیرش خطر، طبق قرارداد بیمه از بیمه‌گذار کسر می‌کند. این یعنی مثلاً زمانی که شما از خدمات بیمه عمر استفاده کنید باید در ازای آن مبلغی را به بیمه‌گذار پرداخت کنید که به آن حق بیمه می‌گویند.
علاوه بر این باید بدانیم که بر اساس استاندارد 28، قرارداد بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف (بیمه‌گر) متعهد می‌شود که در ازای دریافت حق بیمه از طرف دیگر (بیمه‌گذار)، در صورت وقوع حادثه خسارت وارده به او یا شخص ذی‌نفع را جبران کند یا مبلغ معینی را به وی یا شخص ذی‌نفع بپردازد.
مهم‌ترین هزینه‌ها در حسابداری بیمه
در قسمت زیر مهم‌ترین هزینه‌هایی که در حسابداری بیمه و ثبت اسناد حسابداری مربوط به آن باید در نظر داشته باشید را معرفی می‌کنیم.
هزینه بیمه: این هزینه‌ای است که باید شخص بیمه‌گذار به شخص بیمه‌گر پرداخت کند.
هزینه بیمه اضافی: این هزینه را بیمه‌گذار وقتی پرداخت می‌کند که بیمه‌گر ریسک اضافی متحمل شود و یا بیمه‌گذار به دنبال تمدید بیمه‌نامه با سرمایه اضافی باشد.
هزینه بیمه مازاد: اگر بیمه‌گذار بخواهد که بیمه‌گر مبالغ اضافه‌ای در زمان وقوع شرایط پرداخت خسارت بپردازد، باید هزینه مازاد را علاوه بر حق بیمه اصلی پرداخت کند.
هزینه عملیاتی: این مورد شامل هزینه‌هایی مانند هزینه کارمزد و هزینه خسارت سهم نگهداری می‌شود.
هزینه‌های صدور: به‌طورکلی هر هزینه‌ای که انجام می‌شود تا یک بیمه‌گذار جذب و بیمه‌نامه برای او صادر شود؛ مانند هزینه‌های تبلیغات، پورسانت، بازاریابی و … .
هزینه بیمه برگشتی: برای مثال در زمان‌هایی که بیمه‌نامه به هر دلیل فسخ می‌شود، این هزینه شناسایی خواهد شد.
هزینه کارشناسی بیمه: قبل از صدور بیمه‌نامه و در زمانی که باید خسارتی پرداخت شود، مورد بیمه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که به واسطه این ارزیابی هزینه‌ای با عنوان هزینه کارشناسی نیز باید شناسایی شود.
حسابداری انواع بیمه
حسابداری بیمه ایران
یکی از وظایف مهمی که حسابداران در رابطه با حسابداری بیمه ایران، محاسبه حق بیمه ای است که باید توسط کارفرما پرداخت شود که میزان آن ۲۰ درصد حقوق و دستمزد می باشد. مضاف بر آن باید عنوان کرد که بخشی از حقوق و دستمزد که میزان آن ۳ درصد می باشد، به عنوان بیمه بیکاری باید محاسبه گردد.
شخصی که مسئول حسابداری بیمه ایران است باید این نکته را در نظر داشته باشد که حقوق و دستمزدی که مبنای محاسبات حسابداری قرار گرفته است، نباید کمتر از حداقل حقوق قانونی تعیین شده توسط شورای عالی کار باشد. حسابداران باید از فرمول (کارکرد موثر × حداقل حقوق × ۷) استفاده کنند تا محاسبه کنند تا حداکثر حقوقی که میتوان از آن حق بیمه ایران را (بر اساس نرخ ۲۰ درصد) کسر کرد چه مقداری است.
اگر کارگر یا کارمند مبلغی بیشتر از این رقم را دریافت کند، مبلغ حقوق در نظر گرفته نخواهد شد، بلکه به جای آن از مبلغی که به واسطه این فرمول بیاید، برای محاسبه بیمه استفاده می شود. برای حسابداری بیمه ایران، در مورد بیمه کارهای سخت و زیان آور باید علاوه بر موارد فوق، 4 درصد هم بابت مستمری کارهای سخت و زیان آور توسط کارفرما پرداخت شود. یعنی مجموعا ۲۷ درصد توسط حسابدار بیمه ایران باید ثبت گردد.
حسابداری بیمه تامین اجتماعی
طبق قوانین حاکم در کشور ایران، کارفرمایان مکلف به بیمه کردن کارکنان خود هستند و بایستی این امر را در قرارداد خود با پرسنل درج نمایند. در این میان سازمان تامین اجتماعی کشور نیز موظف به بررسی دفاتر قانونی شرکت ها و مجموعه ها به صورت دوره ای است. از آن جایی که یکی از بخش های مهم مربوط به بیمه، حسابداری آن می باشد، در نتیجه مطالعه اطلاعات در مورد حسابداری بیمه تامین اجتماعی برای کارفرمایان حائز اهمیت است.
حسابداری بیمه تامین اجتماعی در واقع فرآیند رسیدگی به اسناد و مدارک کارفرمایان در دفاتر شرکت ها و مجموعه هایی است که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند. این افراد کد کارگاهی داشته و اسناد مالی کارگاه ها و دفاتر آن ها مورد بررسی قرار می گیرد. انجام این امر برای اطمینان سازمان مذکور از کارفرمایان در جهت پرداخت حق بیمه انجام می شود.
کل مبلغ حق بیمه مذکور، 30% حقوق است که از آن 23% را کارفرما و 3% را کارگر پرداخت می کند. در مورد معافیت های بیمه تامین اجتماعی باید گفت این حق بیمه از روی مواردی مانند بازخرید ایام مرخصی، حق همسر، عیدی، حق التضمین، خسارت اخراج و سنوات پایان کار و هزینه سفر و ماموریت کسر نمی گردد و این موارد شامل معافیت های بیمه ای است.
حسابداری بیمه تکمیلی
امروزه شرکت های بیمه مختلفی انواع و اقسام بیمه ها را برای کاربران و متقاضیان خود فراهم می کنند. یکی از انواع پر طرفدار این بیمه ها، بیمه تکمیلی می باشد. بیمه تکمیلی را با نام های بیمه درمان تکمیلی و یا بیمه تکمیلی درمان نیز می شناسند. این نوع بیمه جبران کننده هزینه های درمانی کاربران می باشد که در هنگام بیماری می تواند بخش زیادی از هزینه های درمان را پرداخت نماید.
متقاضیان جهت بهره مندی از خدمات تکمیلی درمانی بایستی قرارداد بیمه تکمیلی داشته باشند و سالیانه مبالغی را بابت حق بیمه پرداخت نمایند. در واقع انجام بیمه تکمیلی خریدن سلامتی و آسایش در آینده است. بیمه های تکمیلی در انواع گوناگون طراحی شده اند که هر کدام شرایط و کاربرد های خود را دارند.
یکی از موارد مورد توجه متقاضیان، حسابداری بیمه تکمیلی می باشد. مبحث حسابداری در امور بیمه ای جزو موضوعات کلیدی است که دو حالت متداول آن مشهود است. چنانچه بیمه تکمیلی توسط کارفرمایی برای متقاضیان انجام شده باشد، حسابداران وظیفه سنجش و بررسی پرداختی های کارفرما می باشند. در غیر این صورت، چنانچه متقاضی خودش را بیمه تکمیلی شخصی کرده باشد، حسابداری بیمه تکمیلی در واقع برای سنجش پرداختی های شخص متقاضی کاربرد دارد.
برای حسابداری بیمه تکمیلی، حسابدار باید در نرم افزار حسابداری در ابتدا یکی از ویژگی ها (منوی پرسنل، فرم احکام استخدامی، کلید سایر اطلاعات) را با عنوان "تعداد بیمه تکمیلی" ایجاد کند و سپس دو الگوی محاسباتی برای معرفی مبلغ مبنای بیمه تکمیلی سهم کارمند و کارفرما تعریف نماید. در مرحله بعدی نیز باید با فرمول (تعداد بیمه تکمیلی)*( بیمه تکمیلی کارمند) و (تعداد بیمه تکمیلی)*( بیمه تکمیلی کارفرما) محاسبات لازم را به انجام رساند.
حسابداری بیمه پیمانکاری
در قرارهای پیمانکاری، شخص کارفرما در چهار چوب و الگویی مشخص یک پروژه را به اشخاص حقوقی یا غیر حقوقی که پیمانکار نامیده می شوند، واگذار می کند. در این پروسه مبلغ قرارداد مورد رضایت طرفین قرارداد می باشد. باید در نظر داشت موضوع قراردادهای پیمانکاری می تواند متفاوت و تغییر پذیر باشد، اما بیشتر آن ها در زمینه های ساخت و ساز، حمل و نقل و تولید کالاها می باشند.
در تدوین و نهایی کردن این قراردادها عواملی مانند حسابداری بیمه پیمانکاری و مباحث مالیاتی دخیل هستند، به طوری که موضوع بیمه پیمانکاری یکی از پر تکرار ترین موضوعات در قرار های این چنینی است. کار فرمایان پروژه های پیمانکاری وظیفه انجام بیمه را برای پرسنل خود بر عهده دارند. در واقع کارفرمایان مکلفند پس از استخدام نیروی کار، علاوه بر حقوق، مبلغی را بابت بیمه پیمانکاری آن شخص در نظر بگیرند.
حسابداری بیمه پیمانکاری یعنی وجود داشتن فرآیند های بیمه در تمام مراحل اجرای پروژه ها که پروسه انجام آن نیز دارای اهمیت بسیاری برای پیمانکاران و کارفرمایان است. در حالتی که پیمانکار نیازمند پرسنل باشد، شرایط حسابداری بیمه پیمانکاری به دو گونه است.
الف) کارفرما هیچ مسئولیتی در بیمه کردن افراد نداشته باشد که در این حالت پیمانکار به جای کارفرما ایفای نقش می کند. پس برای بیمه کردن پرسنل 5 درصد هزینه های پیمان را برای خود حفظ می کند که پس از انجام مراحل تسویه حساب بیمه به او تحویل داده خواهد شد.
ب) پیمانکار پروژه را بپذیرد و به پیمانکار دیگری واگذار کند. در این حالت تمامی مسئولیت های مربوطه به حسابداری بیمه بر عهده پیمانکار دوم خواهد بود.
در قراردادهای پیمانکاری حدود 14 درصد ناخالص کارکرد به همراه 1/6 درصد بیمه بیکاری حق بیمه در نظر گرفته می شود. از این درصدها 3/6 درصد سهم پیمانکار می باشد و 12 درصد به حساب کارفرما واریز می شود. در پروسه ثبت حسابداری بیمه پیمانکاری 6 درصد ناخالص کارکرد و 6 درصد بیمه بیکاری خواهد بود. سهم پیمانکار 1/6 درصد و سهم کارفرما نیز 5 درصد می باشد.
حسابداری بیمه اتکایی
یکی از سوالاتی که ذهن بسیاری را مشغول می کند، میزان قدرت مالی شرکت های بیمه ای است. واقعا آن ها چگونه پرداخت این همه خسارت را بدون نگرانی از ورشکستگی عهده دار می شوند؟ پاسخ این سوال در بیمه اتکایی است. بیمه اتکایی یعنی شرکت های بیمه ای، شرکت دیگری را به نام بیمه کننده اتکایی در تعهدات مالی خود شریک می کنند.
با انجام بیمه اتکایی میزان خسارات و هزینه های مالی آن، در بین چندین شرکت مختلف بیمه ای در داخل و خارج از کشور تقسیم می شود. در نتیجه هیچ کدام در این میان به مخاطرات مالی نخواهند افتاد. دارندگان بیمه هیچ سر و کاری با بیمه اتکایی ندارند و آن ها خسارت خود را از شرکتی دریافت می کنند که در آن بیمه ثبت کرده اند.
شرکت های بیمه ای با توجه به سرمایه، قدمت، منطقه جغرافیایی، استراتژی های بازاریابی و... می توانند قرارداد های بیمه اتکایی را امضا نمایند. در نتیجه این اقدام شرکت های بیمه ای می توانند سرمایه جامعه را تحت پوشش گرفته و به مشتریان خود اطمینان خاطر را بدهند. یکی از موارد مهمی که در این مبحث مطرح است، حسابداری بیمه اتکایی می باشد.
در واقع حسابداری بیمه اتکایی فرآیندی است که طی آن شرکت های طرفین قرارداد اتکایی می توانند به صورت دقیق میزان خسارات وارده را ارزیابی کنند. سپس برای پرداخت آن با در نظر گرفتن مفاد موجود در قرارداد اقدامات لازم را به انجام رسانند.
اهمیت حسابداری بیمه
حسابداری اهمیت زیادی در مدیریت مالی دارد و از دلایل اصلی آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. اندازه‌گیری و ثبت تراکنش‌ها: حسابداری به ترتیب و ثبت دقیق تراکنش‌های مالی کمک می‌کند تا اطلاعات مالی و مالیاتی به صورت دقیق در دسترس باشند.
2. تصمیم‌گیری مالی: اطلاعات مالی ایجاد شده توسط حسابداری به مدیران و تصمیم‌گیران کمک می‌کند تا تصمیم‌های مالی مهم را برای سازمان به بهترین شکل ممکن اتخاذ کنند.
3. ردیابی عملکرد مالی: حسابداری به مدیران اجازه می‌دهد تا عملکرد مالی سازمان را در طول زمان رصد کرده و تغییرات را تحلیل کنند.
4. انطباق با مقررات مالی و مالیاتی: حسابداری از سازمان‌ها و افراد می‌خواهد که با مقررات مالیاتی و حسابداری که توسط دولت‌ها و مراجع مالی تعیین شده است، پایبندی کنند.
حسابداری بیمه به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی حوزه حسابداری در صنعت بیمه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این حوزه از حسابداری به تعیین، ثبت، و مدیریت تراکنش‌های مالی مرتبط با بیمه‌ها و فعالیت‌های مالی شرکت‌های بیمه می‌پردازد. با توجه به پیچیدگی‌های بالا و تغییرات مداوم در صنعت بیمه، حسابداری بیمه به منظور حفظ دقت و اطمینان در مدیریت مالی این شرکت‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است.
یکی از اصول اساسی حسابداری بیمه، تعیین و ثبت دقیق تراکنش‌های مالی مرتبط با حق‌بیمه‌ها و پرداخت خسارت‌ها است. شرکت‌های بیمه به عنوان ارائه‌دهندگان خدمات بیمه، تعهداتی را در قبال مشتریان خود دارند که به دقت باید به آنها پاسخ دهند. این تراکنش‌ها شامل پرداخت حق‌بیمه توسط بیمه‌گذاران و پرداخت خسارت به آنها در صورت وقوع حادثه می‌شوند. حسابداری بیمه مسئول ثبت دقیق این تراکنش‌ها و اطمینان از پوشش مالی کافی برای پرداخت خسارت‌ها است.
همچنین، حسابداری بیمه وظیفه تعیین نرخ‌های حق‌بیمه را دارد. تعیین نرخ حق‌بیمه‌ها یک فرآیند پیچیده است که بر اساس اطلاعات تاریخی، میزان ریسک و مدل‌های ریاضی صورت می‌گیرد. این نرخ‌ها باید به گونه‌ای تعیین شوند که شرکت بیمه درآمد کافی بدست آورد تا پرداخت خسارت‌ها و هزینه‌های مدیریتی را پوشش دهد و در عین حال سودآور باشد.
حسابداری بیمه همچنین با مسائل مالیاتی نیز مواجه است. شرکت‌های بیمه می‌بایست مالیات‌های مختلف را محاسبه و پرداخت کنند. این شامل مالیات بر درآمد، مالیات بر معاملات مالی و سایر مالیات‌های مرتبط با فعالیت‌های بیمه می‌شود. حسابداری بیمه مسئولیت دارد تا این مسائل مالیاتی را با دقت مدیریت کند تا همیشه پایبند به مقررات مالیاتی باشد.
در نهایت، حسابداری بیمه باید از ابزارهای مدیریتی متنوعی استفاده کند تا بهترین عملکرد ممکن را داشته باشد. از جمله این ابزارها میتوان به نرم‌افزارهای حسابداری مدرن اشاره کرد که امکان ثبت دقیق تراکنش‌ها و ایجاد گزارشات مالی به صورت اتوماتیک را فراهم می‌کنند. همچنین، مدل‌های ریاضی برای تخمین خسارت‌ها و تعیین نرخ‌های حق‌بیمه به کار می‌روند.
در پایان، حسابداری بیمه به عنوان یک شاخه مهم حسابداری، نقش بسیار مهمی در مدیریت مالی شرکت‌های بیمه ایفا می‌کند. این حوزه پیچیده و حساس، از ضرورت دقت و دانش تخصصی بسیاری برخوردار است تا بتواند به عنوان یک ابزار اساسی در صنعت بیمه بهره‌وری بالا و پایداری مالی فراهم کند.
ماده 28 و 38 قانون تأمین اجتماعی و نقش آن در حسابرسی بیمه
در ماده 28 قانون تأمین اجتماعی درباره منابع درآمدی سازمان تأمین اجتماعی و مقدار حق بیمه هر یک از ذی‌نفعان اعلام نظر شده است. بر اساس ماده 28، 30% از مزد یا حقوق باید بابت حق بیمه پرداخت شود که از این میزان 7% بر عهده بیمه شده، 20% به عهده کارفرما و 3% بر عهده دولت است.
در ماده 38 نیز به این موضوع اشاره شده که کارفرمایان و پیمانکارانی که کد کارگاهی دریافت کرده‌اند باید علاوه بر اینکه کارکنان خودشان را بیمه می‌کنند، افرادی که تحت پروژه‌های مناقصه‌ای و قراردادی با آنها همکاری دارند را نیز بیمه کنند. توصیه می‌کنیم کسانی که حسابداری یا حسابرسی بیمه را بر عهده دارند حتماً به صورت کامل بر روی این دو ماده مسلط باشند.
نحوه ثبت بیمه در حسابداری
واضح است که شناسایی درآمد بیمه در زمانی که بیمه‌نامه صادر شده است کاملاً اشتباه است و با استانداردهای حسابداری مطابقت ندارد. این موضوع به این دلیل است که تاریخ تحقق درآمد حق بیمه وابسته به این است که دوره پوشش بیمه‌نامه به پایان برسد. برای مثال بعضی اوقات ممکن است تاریخ صدور بیمه‌نامه و تاریخ شروع پوشش بیمه منطبق بر هم نباشند. شرکت‌های باربری را در نظر بگیرید که درآمد حق بیمه‌ای که آنها پرداخت می‌کنند در دوره‌ای که تحت پوشش بیمه هستند قابل پیش‌بینی نیست و وابسته به تاریخ حمل است.
از طرف دیگر، شرکت‌هایی که قبل از دریافت کالا و خدمات یا وقوع هزینه، وجه آن را پرداخت می‌کنند مبلغی که از این بابت پرداخت شده است باید در حساب پیش‌پرداخت منظور شود و به عنوان دارایی شناسایی شود. برای ثبت پیش پرداخت بیمه در حسابداری به صورت زیر عمل کنید:
ابزارهایی برای انجام بهتر حسابداری بیمه
برای بهبود حسابداری بیمه و مدیریت مالی بهتر، از ابزارهای متنوعی استفاده می‌شود، از جمله:
نرم‌افزار حسابداری: استفاده از نرم‌افزار حسابداری مدرن برای ثبت و پردازش تراکنش‌های مالی به دقت و اتوماتیک.
مدل‌های ریاضی: استفاده از مدل‌های ریاضی برای پیش‌بینی خسارت‌ها و تعیین نرخ حق‌بیمه‌ها.
سیستم‌های اطلاعاتی: ساختاردهی و مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی برای جمع‌آوری، ذخیره، و تحلیل داده‌های مرتبط با حسابداری بیمه.
مشاوره مالی: بهره‌گیری از مشاوران مالی و حسابداران متخصص در حوزه بیمه برای مدیریت بهینه منابع مالی.
خرید کتاب دست دوم حسابداری
خرید کتاب های حسابداری پیام نور
خرید کتابهای حسابداری مدرسان شریف
__________________________________________________________________________________________________
مطالب پیشنهادی:
| 
| 
| 
|
| 
| 
|
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| 
| 
| 
|
| |
